Minder faillissementen na corona dan in veel EU-landen

© CBS / Nikki van Toorn
Het aantal faillissementen ligt in Nederland op een historisch laag niveau. Sinds de coronacrisis nam dit aantal kwartaal op kwartaal af, maar binnen de Europese Unie (EU) is een tegengestelde ontwikkeling gaande. In het tweede kwartaal van 2020 daalde het aantal faillissementen daar nog, om vervolgens meerdere kwartalen op rij te stijgen. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers van Eurostat over de faillissementen in de Europese Unie vanaf 2015.

Het aantal faillissementen binnen de EU was in 2020 net als in Nederland lager dan in 2015. Vanaf het derde kwartaal 2017 tot halverwege 2019 lieten de Nederlandse faillissementen een licht stijgende trend zien, rond 60 procent van het aantal in 2015. Het aantal faillissementen binnen de EU was vanaf eind 2016 enkele jaren stabiel op ongeveer 80 procent van het niveau van 2015. Hierop volgde begin 2020 een daling die doorzette tot in het tweede kwartaal. Daarna steeg het aantal faillissementen binnen de EU, terwijl het aantal in Nederland fors daalde. Dit kan niet los worden gezien van de overheidssteun in verband met corona voor Nederlandse bedrijven. Niet binnen alle EU-landen werd in dezelfde mate steun verleend en ook het palet aan ingezette steunmaatregelen verschilde per land.

Faillissementen (seizoengecorrigeerd)1)
JaarKwartaalEuropese Unie (2015 = 100)Nederland (2015 = 100)
20151e kwartaal105,8116,1
20152e kwartaal100,698,6
20153e kwartaal100,190,0
20154e kwartaal93,694,4
20161e kwartaal89,892,7
20162e kwartaal89,984,8
20163e kwartaal85,476,7
20164e kwartaal81,879,0
20171e kwartaal81,872,3
20172e kwartaal80,766,7
20173e kwartaal79,761,4
20174e kwartaal81,958,2
20181e kwartaal79,960,0
20182e kwartaal82,360,3
20183e kwartaal78,761,2
20184e kwartaal80,760,7
20191e kwartaal81,260,3
20192e kwartaal78,963,5
20193e kwartaal80,965,6
20194e kwartaal81,664,2
20201e kwartaal68,461,6
20202e kwartaal52,765,4
20203e kwartaal65,146,0
20204e kwartaal67,039,3
20211e kwartaal70,931,4
Bron: CBS, Eurostat
1) Niet van alle landen is de data beschikbaar, voor het EU-totaal heeft Eurostat een schatting gemaakt voor de ontbrekende landen.

Bij slechts drie EU-landen die data leverden was het aantal faillissementen in het eerste kwartaal van 2021 hoger dan in dezelfde periode een jaar eerder. In Roemenië was de toename met 150 procent het sterkst en ook in Spanje is het aantal faillissementen meer dan verdubbeld. In België, Frankrijk en Duitsland was het aantal faillissementen in het eerste kwartaal van 2021 juist lager dan in het eerste kwartaal 2020. De daling van het aantal faillissementen in ons land was relatief sterker.

Kwartaal op kwartaal grote schommelingen

In de kwartalen voorafgaand aan de corona-uitbraak schommelde het aantal faillissementen in België, Frankrijk en Duitsland, al was de trend dalend. Het aantal faillissementen steeg in Nederland in deze periode licht en daalde vanaf het derde kwartaal 2020. In België en Frankrijk nam het aantal faillissementen in het tweede kwartaal juist sterk af. Het daaropvolgende kwartaal nam het aantal faillissementen in de twee landen weer toe, maar bereikte niet meer het niveau van vóór de coronacrisis. In Duitsland daalde het aantal faillissementen in het derde kwartaal van 2020, maar die was niet zo sterk als de afname in Nederland.

Faillissementen
JaarKwartaalNederland (% verandering t.o.v. voorgaand kwartaal)België (% verandering t.o.v. voorgaand kwartaal)Duitsland (% verandering t.o.v. voorgaand kwartaal)Frankrijk (% verandering t.o.v. voorgaand kwartaal)
20201e kwartaal-4,0-0,63,9-25,3
20202e kwartaal6,2-52,4-8,2-38,0
20203e kwartaal-29,755,4-20,438,8
20204e kwartaal-14,6-19,41,0-7,2
20211e kwartaal-20,1-7,37,2-13,2
Bron: CBS, Eurostat

In België, Frankrijk en Duitsland werd naast steunmaatregelen zoals in Nederland ook ingezet op een specifieke maatregel ter voorkoming van faillissementen. Zo werd in België een moratorium op faillissementen ingesteld tot halverwege juni 2020. Hierdoor kon de faillissementsprocedure niet worden gestart voor ondernemingen die tot 18 maart nog in goede gezondheid verkeerden. In Frankrijk en Duitsland werden soortgelijke wijzigingen in faillissementsprocedures doorgevoerd.

Recordaantal Spaanse horecafaillissementen

In het eerste kwartaal van 2020 daalde weliswaar het aantal faillissementen in Nederland, maar gingen wel bijna 30 procent meer horecabedrijven failliet. In het tweede kwartaal van 2020 was de toename 25 procent. In Spanje, Italië en onze buurlanden daalde het aantal faillissementen binnen de horeca in dat kwartaal juist, in Italië zelfs met bijna 60 procent. In het derde kwartaal daalde het aantal faillissementen in de horeca in Nederland met bijna 47 procent, terwijl dit in Spanje en Italië fors steeg, ook in het vierde kwartaal. In het eerste kwartaal van 2021 was het aantal horecafaillissementen in Spanje meer dan drie keer zo hoog als in 2019.

Faillissementen binnen de horeca
JaarKwartaalNederland (% verandering t.o.v. voorgaand kwartaal)België (% verandering t.o.v. voorgaand kwartaal)Duitsland (% verandering t.o.v. voorgaand kwartaal)Frankrijk (% verandering t.o.v. voorgaand kwartaal)Italië (% verandering t.o.v. voorgaand kwartaal)Spanje (% verandering t.o.v. voorgaand kwartaal)
20201e kwartaal28,46,31,0-26,8-21,9-26,3
20202e kwartaal25,1-47,8-3,4-32,8-59,2-17,8
20203e kwartaal-46,831,2-16,240,4135,8179,5
20204e kwartaal0,7-23,4-2,8-17,528,222,3
20211e kwartaal-32,7-15,22,3-36,6-0,340,5
Bron: CBS, Eurostat