Meer exporteurs dan importeurs handelen met Afrika

Containerschip vaart haven binnen, op de achtergrond opslagtanks en windmolens
© ANP
Relatief weinig bedrijven handelen in goederen met Afrika. Er zijn meer bedrijven die exporteren naar het continent dan bedrijven die daarvandaan importeren. Veruit de meeste handel met Afrika speelt zich af in de groothandel en de industrie. Het grootbedrijf is verantwoordelijk voor meer dan 80 procent van de export naar dit werelddeel. Tussen de afzonderlijke landen verschilt dat aandeel sterk. Dit meldt het CBS in de Internationaliseringsmonitor over Afrika.

Naar Afrika exporteerden in 2019 zo’n 7 duizend bedrijven; uit Afrika importeerden maar zo’n 3,9 duizend bedrijven. In 2020 exporteerde Nederland voor 15,0 miljard euro aan goederen naar Afrika, en importeerde voor 10,9 miljard euro uit Afrika. Anders dan bij de handel met de Europese Unie, Amerika en Azië zijn er voor Afrika meer exporteurs dan importeurs. Dit heeft ermee te maken dat veel van de uit Afrika geïmporteerde goederen, zoals aardolie, koffie, thee, cacao en groente en fruit voor een belangrijk deel in bulk worden verhandeld; aan de andere kant is de Nederlandse export diverser van aard en daarmee zijn er veel meer Nederlandse exporteurs actief op de Afrikaanse markten.

Importerende en exporterende bedrijven, 2019*
Werelddeel ExporteursImporteursTwo-way traders
Afrika6 9853 8751 235
Europese Unie93 285215 66063 805
Amerika14 89027 3858 115
Azië13 93541 6809 135
* voorlopige cijfers

Beperkte mate van specialisatie op Afrika

Van de bedrijven die met het continent handelen, heeft slechts een klein gedeelte zich gespecialiseerd in de handel met Afrika. Zo’n 7 procent van de exporteurs en 8 procent van de importeurs handelde in 2019 alleen met Afrika, bij de two-way traders was dat 4 procent. Bedrijven die alleen naar Afrika exporteren of importeren, hebben voor het overgrote deel minder dan 10 werkzame personen en zijn voornamelijk actief in de handelsbemiddeling.

Meeste exporteurs en importeurs in industrie en groothandel

Binnen het Nederlandse bedrijfsleven is de export en import van goederen met Afrika geconcentreerd in de groot- en detailhandel en de industrie. Veruit de meeste exporteurs in de handel zijn groothandelaren in machines, gevolgd door groothandelaren in non-foodproducten, zoals kleding, huishoudelijke artikelen en farmaceutische producten. Wat betreft de industrie zijn de meeste exporteurs actief in de machine-industrie, de voedingsmiddelenindustrie en de chemische industrie. Voor de importeurs bestaat de top 3 uit groothandelaren in voedingsmiddelen, non-food en machines. In de industrie zijn de meeste importeurs actief in de machine-industrie, op afstand gevolgd door de voedingsmiddelenindustrie en de elektrotechnische industrie.

Top 5 sectoren met aantal exporteurs en importeurs uit Afrika, 2019*
Type handelaarGroot- en detailhandelIndustrieZakelijke dienstverleningTransport en opslagInformatie en communicatieOverig
Exporteurs36951885640430135205
Importeurs2195715455235100180
*voorlopige cijfers

Grootbedrijf groter aandeel in handel met Europa dan met Afrika

Waar in 2019 het grootbedrijf 32 procent uitmaakte van het aantal exporteurs naar Afrika, waren ze verantwoordelijk voor 81 procent van de exportwaarde naar Afrika. Ter vergelijking: voor de Europese Unie is het grootbedrijf verantwoordelijk voor 70 procent van de exportwaarde, voor Amerika en Azië is dat 84 procent. De mate waarin het Nederlandse grootbedrijf de export domineert ten opzichte van het zelfstandig midden- en kleinbedrijf, verschilt sterk tussen de verschillende landen in Afrika. Voor Nigeria, Algerije en Zuid-Afrika kwam 85 procent of meer van de exportwaarde in 2019 voor rekening van het grootbedrijf, terwijl dit voor Ghana minder dan 50 procent was.

Aandeel grootbedrijf in exportwaarde, 2019*
LandAandeel grootbedrijf
in exportwaarde (%)
Nigeria94,7
Algerije87,4
Zuid-Afrika85,0
Mozambique83,3
Marokko81,9
Egypte81,8
Tunesië81,5
Senegal79,9
Kenia77,3
Tanzania73,1
Oeganda71,4
Ivoorkust59,9
Rwanda53,3
Ethiopië52,9
Ghana49,5
*voorlopige cijfers