Ondernemers in door corona getroffen bedrijfstakken somber

© CBS
Het ondernemersvertrouwen is in het eerste kwartaal van 2021 iets afgenomen en nog steeds negatief. Het vertrouwen van direct door de lockdownmaatregelen getroffen bedrijfstakken is afgenomen, terwijl het in andere bedrijfstakken juist toenam. In de horeca en cultuur, sport en recreatie zegt een meerderheid van de ondernemers 2020 met verlies af te sluiten. In die bedrijfstakken en in de overige dienstverlening, maken ondernemers zich bovendien meer zorgen over de continuïteit van hun bedrijf. Dit melden het CBS, KVK, het Economisch Instituut voor de Bouw, MKB-Nederland en VNO-NCW op basis van de Conjunctuurenquête Nederland.

De gegevens voor dit onderzoek zijn begin januari 2021 verzameld.

In het tweede kwartaal van 2020 zorgde de coronacrisis voor een ongekende daling in het ondernemersvertrouwen. Dit resulteerde in het dieptepunt van de stemmingsindicator sinds de start van de meting in 2008. In de volgende kwartalen herstelde het vertrouwen zich grotendeels, maar het algemene beeld blijft somber. Het vertrouwen komt begin 2021 uit op -6. Dat is 2 punten lager dan een kwartaal eerder.

Ondernemersvertrouwen
JaarKwartaalOndernemersvertrouwen
20084e kwartaal-7,0
20091e kwartaal-24,3
20092e kwartaal-29,7
20093e kwartaal-23,5
20094e kwartaal-13,5
20101e kwartaal-7,1
20102e kwartaal0,5
20103e kwartaal3,4
20104e kwartaal6,1
20111e kwartaal7,2
20112e kwartaal10,1
20113e kwartaal3,2
20114e kwartaal-4,4
20121e kwartaal-6,3
20122e kwartaal-6,8
20123e kwartaal-8,6
20124e kwartaal-9,2
20131e kwartaal-10,7
20132e kwartaal-11,7
20133e kwartaal-8,7
20134e kwartaal-2,7
20141e kwartaal1,6
20142e kwartaal4,7
20143e kwartaal2,9
20144e kwartaal4,9
20151e kwartaal5,6
20152e kwartaal5,4
20153e kwartaal8,7
20154e kwartaal7,4
20161e kwartaal9,3
20162e kwartaal8,8
20163e kwartaal7,9
20164e kwartaal9,2
20171e kwartaal14,7
20172e kwartaal15,5
20173e kwartaal15,9
20174e kwartaal13,4
20181e kwartaal18,1
20182e kwartaal14,2
20183e kwartaal15,0
20184e kwartaal13,4
20191e kwartaal10,6
20192e kwartaal12,0
20193e kwartaal10,6
20194e kwartaal6,6
20201e kwartaal6,4
20202e kwartaal-37,2
20203e kwartaal-19,3
20204e kwartaal-4,0
20211e kwartaal-6,0
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Toenemende verschillen tussen bedrijfstakken

De verschillen in vertrouwen tussen de bedrijfstakken nemen toe. In het tweede en derde kwartaal van 2020 waren ondernemers binnen nagenoeg alle bedrijfstakken negatief gestemd. Eind 2020 ontstaat een wat gevarieerder beeld met zowel positief als negatief gestemde bedrijfstakken. Begin 2021 zet deze ontwikkeling door; bij zes bedrijfstakken verbeterde de stemming. Binnen meerdere bedrijfstakken is het ondernemersvertrouwen daardoor positief, waarbij de bouw er met 12,1 uitspringt. Hiertegenover staan bedrijfstakken die juist pessimistischer waren dan het voorgaande kwartaal. Dit gold met name voor de horeca, waar het vertrouwen het sterkst afnam en ondernemers het somberst gestemd zijn. Ook bij ondernemers in de autohandel- en reparatie en de detailhandel is het vertrouwen sterk gedaald.

Ondernemersvertrouwen bedrijfstakken
 2021, 1e kwartaal2020, 4e kwartaal
Niet-financieel bedrijfsleven-6,0-4,0
Bouwnijverheid12,15,4
Vehuur en handel van onroerend goed3,42,7
Vervoer en opslag2,9-4,8
Informatie en communicatie2,2-4,5
Industrie0,6-5,6
Groothandel en handelsbemiddeling01,3
Zakelijke dienstverlening-3,3-0,6
Detailhandel (niet in auto's)-10,41,7
Delfstoffenwinning-16,3-17,1
Autohandel- en reparatie-20,5-6,9
Horeca-57,1-27,4
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Veel ondernemers in horeca en cultuur, sport en recreatie in rode cijfers

In de Conjunctuurenquête is dit kwartaal een extra vraag gesteld over het bedrijfsresultaat voor 2020. Ongeveer 18 procent van de bedrijven zegt 2020 met verlies te hebben afgesloten. 62 procent gaat uit van een positief resultaat. De overige bedrijven zien geen noemenswaardige winst of verlies, of kunnen geen inschatting maken.

Bijna 70 procent van de horecabedrijven zegt 2020 in de rode cijfers te hebben afgesloten. Ook binnen de cultuur-, sport- en recreatiesector gaat meer dan de helft van de bedrijven uit van een negatief bedrijfsresultaat. Door de maatregelen tegen het coronavirus viel een groot deel van de omzet bij deze bedrijven weg. Deze bedrijfstakken worden gevolgd door de delfstoffenwinning en overige dienstverlening (zoals kappers, wellness), waar respectievelijk 39 procent en 34 procent uitgaat van een negatief bedrijfsresultaat. Binnen de bouwnijverheid zijn ondernemers het positiefst. Hier gaat 82 procent uit van een positief bedrijfsresultaat.

Bedrijfsresultaat 2020
 Negatief (% bedrijven)Geen noemenswaardige winst of verlies (% bedrijven)Positief (% bedrijven)Weet niet (% bedrijven)
Niet-financieel bedrijfsleven18,411,462,27,9
Horeca69,77,313,99,0
Cultuur, sport en recreatie55,720,712,511,1
Delfstoffenwinning39,021,537,32,2
Overige dienstverlening33,817,434,814,0
Vervoer en opslag 32,36,952,68,1
Industrie17,010,864,97,3
Verhuur en overige zakelijke diensten16,68,967,76,9
Handel13,713,863,39,3
Specialistische zakelijke diensten10,915,964,88,5
Landbouw, bosbouw en visserij9,412,469,19,0
Verhuur en handel van onroerend goed8,711,572,57,2
Informatie en communicatie7,913,365,213,6
Bouwnijverheid6,48,582,42,6
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Zorgen om bedrijfscontinuïteit bij horecaondernemers nemen toe

Om de continuïteit van het bedrijf te waarborgen schat ongeveer 15 procent van de ondernemers begin 2021 in dat de situatie omtrent het coronavirus niet langer dan elf maanden mag duren. Voor 2 procent is twee maanden de maximale periode. Deze inschattingen zijn nagenoeg gelijk aan die van eind 2020. Tussen de bedrijfstakken zijn echter grote verschillen.

Door de aanhoudende situatie omtrent het coronavirus neemt het pessimisme en de onzekerheid bij de drie zwaarst getroffen bedrijfstakken toe. Van de horecaondernemers verwacht 41 procent niet langer dan vijf maanden het hoofd boven water te kunnen houden en voor 15 procent is dit maar twee maanden als de huidige situatie aanhoudt. Een kwartaal eerder was dit respectievelijk 32 procent en 7 procent.

Ook bij ondernemers in de overige dienstverlening en de cultuur-, sport-, en recreatiesector denkt 19 procent en 15 procent de continuïteit niet langer dan vijf maanden te kunnen waarborgen onder de huidige omstandigheden. Overige bedrijfstakken zien de toekomst hoopvoller tegemoet.

Verwachting voortbestaan bedrijf bij aanhoudende situatie omtrent coronavirus
Bedrijfstakken/branches (SBI 2008)Maximaal 2 maanden (% bedrijven)3 tot 6 maanden (% bedrijven)6 tot 12 maanden (% bedrijven)12 maanden of langer (% bedrijven)Dat is niet te zeggen (% bedrijven)
Niet-financieel bedrijfsleven2,15,77,164,121,1
Horeca14,526,39,831,418,0
Overige dienstverlening5,913,26,750,623,6
Cultuur, sport en recreatie2,512,816,137,631,0
Landbouw, bosbouw en visserij2,34,05,561,826,3
Handel2,12,94,067,823,2
Specialistische zakelijke diensten1,53,88,362,923,6
Bouwnijverheid1,06,810,774,66,8
Verhuur en overige zakelijke diensten1,05,15,464,623,9
Industrie1,04,38,061,824,9
Vervoer en opslag 0,63,77,165,822,7
Delfstoffenwinning0,04,52,069,923,5
Informatie en communicatie0,02,55,866,824,9
Verhuur en handel van onroerend goed0,04,30,880,514,3
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Dit is een gezamenlijke publicatie van:

logobalk