Vervijfvoudiging vleermuizen sinds 1986

29-12-2020 00:00

Na een periode van sterke achteruitgang tot halverwege de vorige eeuw, zitten de meeste vleermuizen weer in de lift. Het sterkste herstel vinden we bij de zeldzame ingekorven vleermuis en franjestaart, waarbij het aantal getelde individuen sinds 1986 met tenminste een factor 25 is toegenomen. Van vier soorten die pas sinds 2015 worden onderzocht, neemt het aantal waarnemingen in elk geval voor twee soorten toe. Dit blijkt uit nieuwe analyses van het CBS, in samenwerking met de Zoogdiervereniging.

De vleermuizen-graadmeter beschrijft de gemiddelde ontwikkeling van de getelde aantallen van 11 van de 17 soorten vleermuizen die regelmatig in Nederland voorkomen. Aangenomen mag worden dat de trend van getelde aantallen een goede maat is voor de populatietrend van een soort. Tot halverwege de vorige eeuw zijn veel vleermuizen in aantal achteruitgegaan, en drie soorten zijn zelfs helemaal verdwenen uit Nederland. De acht soorten die vanaf 1986 worden gevolgd laten sindsdien echter allemaal een toename zien. Vanaf 2015 is de graadmeter uitgebreid met drie soorten (laatvlieger, ruige en gewone dwergvleermuis), waarvan de aantallen worden geschat op basis van een nieuw meetprogramma.

Zeven van de 11 onderzochte soorten vleermuizen laten recent (sinds 2009 of 2015) een toename zien. De trends van drie soorten - baardvleermuis, gewone grootoorvleermuis en laatvlieger - laten echter een afname zien in deze recente periode. Daarnaast vlakt de positieve trend van de ingekorven vleermuis, franjestaart en vale vleermuis recent steeds meer af.

Vleermuizen
	Waarneming ((1986=100))	Trend ((1986=100))	Onzekerheid trend ((1986=100))
1986	93,67	100	93,7 − 106,71
1987	109,91	108,75	102,52 − 115,59
1988	120,36	118,01	112,18 − 123,97
1989	137,42	127,77	121,52 − 134,3
1990	142,74	138	131,64 − 144,04
1991	148,08	148,65	141,18 − 156,03
1992	149,74	159,7	151,42 − 167,35
1993	171,39	171,21	162,4 − 179,48
1994	182,57	183,25	174,18 − 192,5
1995	192,79	195,56	184,95 − 206,45
1996	219,37	207,92	196,38 − 219,22
1997	238,6	220,74	208,53 − 232,77
1998	239,46	234,5	221,42 − 247,17
1999	263,98	249,4	237,48 − 262,45
2000	237,37	265,17	252,16 − 278,68
2001	237,91	281,6	267,75 − 295,91
2002	317,8	298,5	284,31 − 314,21
2003	314,77	316,55	301,89 − 333,64
2004	349,34	336,29	320,56 − 354,27
2005	375,85	357,12	340,38 − 376,18
2006	400,37	378,18	361,43 − 395,47
2007	363,56	398,45	379,96 − 419,92
2008	428,9	417,7	395,47 − 441,45
2009	427,44	436,27	415,74 − 459,47
2010	438,52	454,03	432,71 − 478,22
2011	483,44	470,82	450,37 − 492,78
2012	492,93	486,42	464,09 − 507,79
2013	528,14	500,78	478,22 − 523,26
2014	491,8	513,77	492,78 − 533,83
2015	543,84	525,25	507,79 − 544,61
2016	496,78	535,16	518,05 − 555,61
2017	542,69	543,41	523,26 − 566,84
2018	554,16	549,86	523,26 − 578,29
2019	566,24	554,45	518,05 − 589,97
Bron: NEM (CBS, Zoogdiervereniging)

Vleermuizen
	Waarneming ((1986=100))	Trend ((1986=100))	Onzekerheid trend ((1986=100))
1986	93,67	100	93,7 − 106,71
1987	109,91	108,75	102,52 − 115,59
1988	120,36	118,01	112,18 − 123,97
1989	137,42	127,77	121,52 − 134,3
1990	142,74	138	131,64 − 144,04
1991	148,08	148,65	141,18 − 156,03
1992	149,74	159,7	151,42 − 167,35
1993	171,39	171,21	162,4 − 179,48
1994	182,57	183,25	174,18 − 192,5
1995	192,79	195,56	184,95 − 206,45
1996	219,37	207,92	196,38 − 219,22
1997	238,6	220,74	208,53 − 232,77
1998	239,46	234,5	221,42 − 247,17
1999	263,98	249,4	237,48 − 262,45
2000	237,37	265,17	252,16 − 278,68
2001	237,91	281,6	267,75 − 295,91
2002	317,8	298,5	284,31 − 314,21
2003	314,77	316,55	301,89 − 333,64
2004	349,34	336,29	320,56 − 354,27
2005	375,85	357,12	340,38 − 376,18
2006	400,37	378,18	361,43 − 395,47
2007	363,56	398,45	379,96 − 419,92
2008	428,9	417,7	395,47 − 441,45
2009	427,44	436,27	415,74 − 459,47
2010	438,52	454,03	432,71 − 478,22
2011	483,44	470,82	450,37 − 492,78
2012	492,93	486,42	464,09 − 507,79
2013	528,14	500,78	478,22 − 523,26
2014	491,8	513,77	492,78 − 533,83
2015	543,84	525,25	507,79 − 544,61
2016	496,78	535,16	518,05 − 555,61
2017	542,69	543,41	523,26 − 566,84
2018	554,16	549,86	523,26 − 578,29
2019	566,24	554,45	518,05 − 589,97
Bron: NEM (CBS, Zoogdiervereniging)

Toename dwergvleermuizen

Sinds 2015 worden de gewone dwergvleermuis, ruige dwergvleermuis, rosse vleermuis en laatvlieger onderzocht met het nieuwe meetprogramma. Hiermee wordt de populatietrend geschat op basis van het aantal actieve, jagende dieren. Op basis van deze schatting is het aantal gewone en ruige dwergvleermuizen in 2019 met ongeveer 15 procent toegenomen ten opzichte van 2015. Van de laatvlieger is het aantal dieren in deze periode juist afgenomen, met ongeveer 19 procent. De trend van de rosse vleermuis laat weliswaar een lichte stijging zien, maar voor deze soort is het nog te vroeg om vast stellen welke kant het echt opgaat.

Gewone dwergvleermuis
	Waarneming ((2015=100))	Trend ((2015=100))	Onzekerheid trend ((2015=100))
2015	100	95,12	91,17 − 99,25
2016	94,66	98,85	95,93 − 101,87
2017	100,02	102,74	100,25 − 105,28
2018	105,05	106,77	103,61 − 110,02
2019	115,08	110,96	106,35 − 115,77
Bron: NEM (CBS, Zoogdiervereniging)

Gewone dwergvleermuis
	Waarneming ((2015=100))	Trend ((2015=100))	Onzekerheid trend ((2015=100))
2015	100	95,12	91,17 − 99,25
2016	94,66	98,85	95,93 − 101,87
2017	100,02	102,74	100,25 − 105,28
2018	105,05	106,77	103,61 − 110,02
2019	115,08	110,96	106,35 − 115,77
Bron: NEM (CBS, Zoogdiervereniging)

Bronnen

Compendium voor de Leefomgeving – Vleermuizen

Relevante links

Nieuwsbericht – Stijgende lijn vleermuissoorten