Inkomsten landbouwsector in 2020 lager door corona

Koeien
© Hollandse Hoogte
De inkomsten in de landbouwsector zijn in 2020 met 6 procent gedaald ten opzichte van 2019, ondanks de coronasteunmaatregelen van de overheid. De plantaardige en dierlijke productie lagen dit jaar beide onder het niveau van 2019. De afzetprijzen van landbouwproducten daalden ook. Dit blijkt uit een eerste raming van de landbouwinkomsten van het CBS en Wageningen Economic Research.

Als de inkomensontwikkeling wordt gecorrigeerd voor inflatie en rekening wordt gehouden met de groei van het arbeidsvolume, daalden de (reële) landbouwinkomsten per arbeidsjaar in 2020 met bijna 7 procent. Het arbeidsvolume in de landbouw nam in 2020 af met 1,5 procent.

Daling productiewaarde van de landbouw

In 2020 lag de landbouwproductie 0,5 procent lager dan een jaar eerder. De productie van zowel de akkerbouw, de tuinbouw als de veehouderij liet een daling zien. Door gemiddeld lagere afzetprijzen, mede door corona, daalde de productiewaarde van de landbouw met 3,5 procent naar 28 miljard euro.

De inkomsten van de landbouw – de productiewaarde minus de waarde van het verbruik, afschrijvingen en belastingen, vermeerderd met het bedrag aan ontvangen subsidies – daalden in 2020 met bijna 6 procent. Daarbij daalde de waarde van het verbruik minder hard (-1 procent) dan de productie en namen de subsidies en compensaties voor omzetverliezen met 35 procent toe.

Met name de kosten van energie en zaai- en pootgoed waren dit jaar lager dan in 2019. De kosten van vooral veevoeder lagen op een hoger niveau.

Compensatie voor verliezen corona door overheid

De overheid compenseerde de sierteeltsector en de fritesaardappeltelers voor hun omzetverliezen door de coronapandemie. Daarnaast maakte een flink aantal agrariërs gebruik van de NOW-regeling. In totaal ontving de landbouw 340 miljoen euro aan coronasubsidies.

Zonder deze subsidies zouden de inkomsten in de landbouw zijn gedaald met ongeveer 11 procent in plaats van 6 procent.

Afname dierlijke productie en daling afzetprijs

De dierlijke productie nam in 2020 vergeleken met een jaar eerder met 0,3 procent af, de gemiddelde afzetprijs daalde tegelijkertijd met bijna 6 procent. De waarde van de productie daalde daardoor dit jaar met 6,5 procent naar 10,5 miljard euro, nadat een jaar eerder sprake was van een stijging.

De daling van de afzetprijzen van dierlijke producten was te wijten aan de sterke daling van de prijs van runderen en varkens. Andere belangrijke producten van de veehouderij zoals pluimvee en melk, daalden ook in prijs.

Varkensprijs lager door lockdowns

In 2020 waren varkens ongeveer 9 procent goedkoper dan een jaar eerder. Vorig jaar heerste in China de varkenspest, waardoor de vraag naar Nederlands varkensvlees toenam en de prijs steeg. In 2020 nam de vraag naar varkensvlees weer flink af door de mondiale lockdowns als gevolg van de coronapandemie.

De prijs stond ook onder druk doordat de afzet van biggen naar Duistland, door de uitbraak van de varkenspest bij onze oosterburen, moeizamer verliep.

Minder kalveren geslacht

Veeboeren voerden veel minder kalveren aan bij de slachthuizen dan in 2019. Door de sluiting van de horeca was er veel minder vraag naar kalfsvlees waardoor de prijs flink daalde. De melkproductie in 2020 nam met 1,5 procent toe vergeleken met een jaar eerder.

De melkprijs lag wel 4 procent lager dan het jaar daarvoor. De productiewaarde van melk is goed voor grofweg de helft van de productiewaarde van de veehouderij.

Slecht jaar voor fritesaardappeltelers

De productie van de plantaardige sector daalde in 2020 met bijna 1 procent vergeleken met een jaar eerder. Akkerbouwers hebben minder graan en uien geoogst. Alleen de oogst van snijmais en suikerbieten steeg door de toename van het areaal. Het productievolume van aardappelen lag ook hoger.

De prijzen van de akkerbouwproducten lieten een wisselend beeld zien. Zo stegen de prijzen van graan, maar werden aardappelen goedkoper. Vooral de prijzen van fritesaardappelen daalden door de fors mindere vraag als gevolg van de sluiting van de horeca door de coronamaatregelen van de overheid.

De gemiddelde afzetprijs van de plantaardige sector lag dit jaar iets lager dan in 2019. De waarde van de productie daalde daardoor dit jaar naar 14 miljard euro.

Gemiddelde afzetprijs appels en peren gestegen

In de tuinbouw daalde de productie dit jaar met 2,5 procent. De gemiddelde afzetprijs van groenten nam in een jaar tijd met 4 procent af. Vooral tomaten en opengrondsgroenten werden flink goedkoper.

De gemiddelde afzetprijs van fruit nam met 34 procent toe. In 2019 waren de prijzen van appels en peren zeer laag.

Problemen sierteelt in eerste kwartaal

De sierteeltexport kwam in het eerst kwartaal van dit jaar volledig stil te liggen door de mondiale lockdowns. Hierdoor kelderden de prijzen. In latere kwartalen stegen de prijzen weer fors doordat de vraag uit het buitenland weer toenam, terwijl tuinders hun productie hadden afgeschaald in verband met de onzekerheid rond corona. De prijzen trokken later in het jaar ook aan door de gestegen vraag van de Nederlandse consument naar bloemen en planten.

De productiewaarde van bloemen en planten, goed voor bijna de helft van de productiewaarde van de totale plantaardige sector, lag in 2020 met 6,9 miljard euro op hetzelfde niveau als het jaar daarvoor. De productie daalde met 5 procent, terwijl de prijzen met gemiddeld hetzelfde percentage stegen.

Bronnen

Relevante links