Analyse en gebruikte gegevensbronnen bruinvissen

In verband met de actualisatie van het bruinvisbeschermingsplan door het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit heeft het CBS alle gegevens van verschillende monitoringprogramma’s voor bruinvissen geanalyseerd. Tevens is vanwege een verhoogde informatiebehoefte voor de Kaderrichtlijn Mariene Strategie (KRM) en de Vogel- en Habitatrichtlijn (VHR) een evaluatie van de gehele monitoring uitgevoerd. Het meest systematisch in ruimte en tijd uitgevoerde monitoringprogramma loopt sinds 1991 en betreft de tellingen van Rijkswaterstaat in het kader van het MWTL (Monitoring Waterstaatkundige Toestand des Lands). Mede vanwege het instellen van beschermde gebieden op de Noordzee is vanaf 2013/2014 het monitoringprogramma ten behoeve van zeevogels en bruinvissen in opzet en methode verbeterd en een onderdeel van het Netwerk Ecologisch Monitoring geworden, waarbij het CBS de kwaliteitsborging en analyses verzorgd.

Voor bruinvissen bestaan verschillende gegevensbronnen:
• KRM-bruinvistellingen vanuit een vliegtuig door Wageningen Marine Research in opdracht van LNV ten behoeve van een populatieschatting van de bruinvis voor het gehele Nederlandse deel van de Noordzee; de tellingen zijn sinds 2009 volgens een onregelmatig patroon uitgevoerd, vaak enkele keren per seizoen, maar sinds 2014 alleen in juli;
• waarnemingen tijdens de MWTL-zeevogeltellingen (Bureau Waardenburg / Delta Project Management) vanuit een vliegtuig, die zes keer per jaar worden uitgevoerd in opdracht van RWS. Bruinvistellingen zijn hierbij een soort bijvangst;
• observaties langs de kust door vrijwilligers tijdens het tellen van trekkende zeevogels (www.trektellen.nl/Sovon);
• strandingsgegevens. Deze moeten beschouwd worden als additionele informatiebron, omdat het hier grotendeels om dode dieren gaat. (Bron: Naturalis/www.strandingen.nl).

De meest gestandaardiseerde metingen zijn de KRM-bruinvistellingen en de MWTL-zeevogeltellingen. Het verschil tussen beide programma’s zit vooral in het doel van de tellingen: de KRM-tellingen zijn helemaal gericht op het zo nauwkeurig mogelijk bepalen van de populatiegrootte van de bruinvis op enig moment, terwijl de MWTL-tellingen door de zeer regelmatige en systematische uitvoering vooral een goed beeld geven van de trend.