Werk en gezin belangrijkste migratiemotieven voor immigranten

23-7-2020 00:00

In 2018 kwamen 191 duizend immigranten naar Nederland die geen Nederlandse nationaliteit hadden. Voor de 110 duizend immigranten uit EU- of EFTA-landen (Liechtenstein, Noorwegen, IJsland en Zwitserland) was werk het belangrijkste migratiemotief. De 81 duizend immigranten die van buiten de EU/EFTA kwamen hadden gezinshereniging of -vorming als voornaamste reden. Dat blijkt uit cijfers van het CBS over migratiemotieven.

Na de EU-uitbreidingen van 2004 en 2007 werd arbeidsmigratie een steeds belangrijker motief voor EU- en EFTA-burgers. Sinds 2013 is werk belangrijker dan gezin als migratiemotief voor deze groep. Bijna 40 procent kwam in 2018 naar Nederland om te werken.

Afgeleid migratiedoel EU-/EFTA-burgers
Jaar	Arbeid (1 000 immigranten)	Gezin (1 000 immigranten)	Studie (1 000 immigranten)	Overig en onbekend (1 000 immigranten)
1999	7,72	8,61	1,21	3,96
2000	8,60	9,04	1,24	4,31
2001	8,21	9,32	1,44	4,49
2002	7,10	8,84	1,55	4,64
2003	5,61	7,94	1,98	4,55
2004	6,47	10,41	3,17	6,46
2005	6,99	10,07	3,67	7,05
2006	8,84	11,57	4,28	7,27
2007	13,27	15,74	5,49	10,30
2008	17,95	18,42	7,61	13,08
2009	15,55	17,73	8,61	13,62
2010	17,35	18,46	10,75	14,42
2011	19,74	20,28	12,50	16,44
2012	19,60	20,89	13,67	16,56
2013	22,20	21,98	10,88	18,07
2014	29,05	23,39	9,52	19,70
2015	29,52	23,47	10,12	19,17
2016	32,02	24,71	11,23	20,71
2017	37,83	25,84	12,08	23,89
2018	39,98	24,36	14,80	30,69

Afgeleid migratiedoel EU-/EFTA-burgers
Jaar	Arbeid (1 000 immigranten)	Gezin (1 000 immigranten)	Studie (1 000 immigranten)	Overig en onbekend (1 000 immigranten)
1999	7,72	8,61	1,21	3,96
2000	8,60	9,04	1,24	4,31
2001	8,21	9,32	1,44	4,49
2002	7,10	8,84	1,55	4,64
2003	5,61	7,94	1,98	4,55
2004	6,47	10,41	3,17	6,46
2005	6,99	10,07	3,67	7,05
2006	8,84	11,57	4,28	7,27
2007	13,27	15,74	5,49	10,30
2008	17,95	18,42	7,61	13,08
2009	15,55	17,73	8,61	13,62
2010	17,35	18,46	10,75	14,42
2011	19,74	20,28	12,50	16,44
2012	19,60	20,89	13,67	16,56
2013	22,20	21,98	10,88	18,07
2014	29,05	23,39	9,52	19,70
2015	29,52	23,47	10,12	19,17
2016	32,02	24,71	11,23	20,71
2017	37,83	25,84	12,08	23,89
2018	39,98	24,36	14,80	30,69

Alle EU-/EFTA-burgers kunnen volgens de Europese wetgeving zonder tewerkstellingsvergunning in een EU-land aan het werk. Voor Polen en de andere landen die in 2004 lid werden van de EU geldt dat vanaf 2007, voor Bulgarije en Roemenië vanaf 2014.

Voor mensen van buiten de EU/EFTA wordt het motief om naar Nederland te komen meer beïnvloed door beleidsmaatregelen en de politieke situatie elders in de wereld. De afgelopen twintig jaar was gezinshereniging en -vorming een grote drijfveer om naar Nederland te komen, samen met asielmigratie (1999-2002 en meer recent vanaf 2014). Tegelijkertijd liep het aantal arbeids- en studiemigranten geleidelijk op. In 2018 kwam een derde van de migranten van buiten EU/EFTA in het kader van gezinshereniging of -vorming naar Nederland, iets meer dan 20 procent kwam naar Nederland om te werken, nog eens ruim 20 procent om te studeren en iets meer dan 15 procent was asielmigrant.

Zowel arbeidsmigranten als asielmigranten kunnen gezinsleden laten overkomen (partner en/of kinderen) in het kader van gezinshereniging. Gezinsleden van asielmigranten die gebruikmaken van de nareisregeling krijgen een asielvergunning en vallen onder de asielmigranten.

Migratiemotief niet-EU-/EFTA-burgers
Jaar	Arbeid: kennismigrant (1 000 immigranten)	Arbeid: overig (1 000 immigranten)	Gezin: gezinsvorming (1 000 immigranten)	Gezin: gezinshereniging (1 000 immigranten)	Asiel (1 000 immigranten)	Studie (1 000 immigranten)	Overig (1 000 immigranten)
1999		4,89	12,43	11,05	20,95	3,96	2,39
2000		5,40	13,25	12,06	29,45	4,61	3,35
2001		6,03	1,62	25,52	27,11	6,16	4,14
2002		5,36	1,25	27,73	19,25	7,80	3,55
2003		5,72	1,33	27,25	8,24	7,28	3,84
2004	0,04	4,02	2,67	17,70	2,56	6,23	5,51
2005	1,30	3,66	8,20	10,11	3,26	6,46	3,19
2006	2,92	3,55	5,27	10,84	3,33	7,53	2,82
2007	4,04	3,35	5,00	8,52	4,87	7,42	3,18
2008	5,50	3,87	6,66	10,50	8,10	8,18	4,28
2009	4,07	3,65	7,37	11,62	9,39	8,60	5,20
2010	4,54	3,64	7,18	11,64	7,93	9,11	4,98
2011	5,09	4,56	7,50	10,92	6,81	9,75	4,60
2012	4,97	3,92	5,78	9,16	5,99	9,77	5,27
2013	5,41	3,72	5,80	10,24	9,48	10,56	3,92
2014	6,01	3,58	6,45	10,86	17,10	11,02	2,75
2015	7,05	4,12	5,67	11,74	32,35	13,37	2,89
2016	8,14	4,45	6,71	13,59	43,08	14,56	2,94
2017	9,73	5,29	6,99	17,56	24,41	16,38	3,82
2018	11,83	6,03	8,08	19,10	12,86	17,79	5,57

Migratiemotief niet-EU-/EFTA-burgers
Jaar	Arbeid: kennismigrant (1 000 immigranten)	Arbeid: overig (1 000 immigranten)	Gezin: gezinsvorming (1 000 immigranten)	Gezin: gezinshereniging (1 000 immigranten)	Asiel (1 000 immigranten)	Studie (1 000 immigranten)	Overig (1 000 immigranten)
1999		4,89	12,43	11,05	20,95	3,96	2,39
2000		5,40	13,25	12,06	29,45	4,61	3,35
2001		6,03	1,62	25,52	27,11	6,16	4,14
2002		5,36	1,25	27,73	19,25	7,80	3,55
2003		5,72	1,33	27,25	8,24	7,28	3,84
2004	0,04	4,02	2,67	17,70	2,56	6,23	5,51
2005	1,30	3,66	8,20	10,11	3,26	6,46	3,19
2006	2,92	3,55	5,27	10,84	3,33	7,53	2,82
2007	4,04	3,35	5,00	8,52	4,87	7,42	3,18
2008	5,50	3,87	6,66	10,50	8,10	8,18	4,28
2009	4,07	3,65	7,37	11,62	9,39	8,60	5,20
2010	4,54	3,64	7,18	11,64	7,93	9,11	4,98
2011	5,09	4,56	7,50	10,92	6,81	9,75	4,60
2012	4,97	3,92	5,78	9,16	5,99	9,77	5,27
2013	5,41	3,72	5,80	10,24	9,48	10,56	3,92
2014	6,01	3,58	6,45	10,86	17,10	11,02	2,75
2015	7,05	4,12	5,67	11,74	32,35	13,37	2,89
2016	8,14	4,45	6,71	13,59	43,08	14,56	2,94
2017	9,73	5,29	6,99	17,56	24,41	16,38	3,82
2018	11,83	6,03	8,08	19,10	12,86	17,79	5,57

Drie kwart van de arbeidsmigranten binnen tien jaar vertrokken uit Nederland

Niet alle immigranten vestigen zich voor langere tijd in Nederland. Dit is mede afhankelijk van de reden waarom een immigrant naar Nederland komt. Arbeids- en studiemigranten komen doorgaans voor kortere tijd, terwijl gezins- en asielmigranten meestal langere tijd blijven.

Van de EU-/EFTA-immigranten die in 1999 en 2009 naar Nederland kwamen om te werken was bijna drie kwart tien jaar later weer vertrokken. Van de studiemigranten uit de EU/EFTA die zich in 2009 in Nederland vestigden woonden 4 op de 5 in 2019 niet meer in Nederland.

Immigranten uit EU-/EFTA-landen binnen 10 jaar vertrokken, naar jaar van immigratie
Type migrant	2009 (% binnen 10 jaar vertrokken)	1999 (% binnen 10 jaar vertrokken)
Totaal	70,4	72,1
Studie	80,3	69,8
Arbeid	72,2	74,6
Gezin	55,4	64,1

Immigranten uit EU-/EFTA-landen binnen 10 jaar vertrokken, naar jaar van immigratie
Type migrant	2009 (% binnen 10 jaar vertrokken)	1999 (% binnen 10 jaar vertrokken)
Totaal	70,4	72,1
Studie	80,3	69,8
Arbeid	72,2	74,6
Gezin	55,4	64,1

Bijna 40 procent asielmigranten binnen 10 jaar vertrokken

Van de asielmigranten die in 2009 naar Nederland kwamen was bijna 40 procent binnen tien jaar vertrokken. Ze zijn teruggekeerd naar het land van herkomst of doorgereisd naar een ander land.

Voor arbeidsmigranten van buiten de EU-/EFTA-landen geldt vrijwel hetzelfde patroon als bij EU-/EFTA-arbeidsmigranten. Iets meer dan drie kwart van degenen die in 2009 naar Nederland kwamen was binnen tien jaar weer vertrokken.

Immigranten uit niet-EU-/EFTA-landen binnen 10 jaar vertrokken, naar jaar van immigratie
Type migrant	2009 (% binnen 10 jaar vertrokken)	1999 (% binnen 10 jaar vertrokken)
Totaal	54,2	40,2
Studie	84,4	77,0
Arbeid: kennismigrant 1)	81,8
Arbeid: overig	73,7	79,7
Gezinshereniging	47,0	41,2
Asiel	39,8	31,0
Gezinsvorming	20,2	20,8
¹⁾ Kennismigrantenregeling werd in 2004 ingevoerd.

Immigranten uit niet-EU-/EFTA-landen binnen 10 jaar vertrokken, naar jaar van immigratie
Type migrant	2009 (% binnen 10 jaar vertrokken)	1999 (% binnen 10 jaar vertrokken)
Totaal	54,2	40,2
Studie	84,4	77,0
Arbeid: kennismigrant 1)	81,8
Arbeid: overig	73,7	79,7
Gezinshereniging	47,0	41,2
Asiel	39,8	31,0
Gezinsvorming	20,2	20,8
¹⁾ Kennismigrantenregeling werd in 2004 ingevoerd.

Bronnen

StatLine — Immigranten EU/EFTA; afgeleid migratiedoel, sociaaleconomische categorie
StatLine — Immigranten niet EU/EFTA; migratiemotief, sociaaleconomische categorie

Relevante links

Onderzoeksbeschrijving — Statistiek Migratiemotieven
Statistische Trends — Migratiemotieven van Indiase immigranten 2012-2017