Economisch beeld minder gunstig

Over dit onderwerp zijn nieuwere cijfers beschikbaar. Bekijk de laatste cijfers.
© CBS / Nikki van Toorn
Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok van het CBS is in november minder gunstig dan een maand eerder, meldt het CBS. In de Conjunctuurklok van half november presteren 9 van de 13 indicatoren beter dan hun langjarige trend.

De Conjunctuurklok is een hulpmiddel voor het bepalen van de stand en het verloop van de Nederlandse conjunctuur. In de Conjunctuurklok komt vrijwel alle belangrijke economische informatie samen die het CBS tijdens de afgelopen maand c.q. het afgelopen kwartaal heeft gepubliceerd. Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok betreft een macro-economisch beeld en het gaat niet in gelijke mate op voor alle huishoudens, bedrijven of regio’s.

Conjunctuurklokindicator (ongewogen gemiddelde van de indicatoren in de Conjunctuurklok)
jaarmaandcyclus (afwijking van de langetermijntrend (=0))
2012januari-0,04
2012februari-0,09
2012maart-0,12
2012april-0,15
2012mei-0,23
2012juni-0,29
2012juli-0,35
2012augustus-0,46
2012september-0,54
2012oktober-0,62
2012november-0,74
2012december-0,85
2013januari-0,93
2013februari-1,06
2013maart-1,14
2013april-1,2
2013mei-1,27
2013juni-1,29
2013juli-1,29
2013augustus-1,29
2013september-1,23
2013oktober-1,15
2013november-1,07
2013december-0,99
2014januari-0,92
2014februari-0,87
2014maart-0,84
2014april-0,83
2014mei-0,82
2014juni-0,81
2014juli-0,8
2014augustus-0,79
2014september-0,78
2014oktober-0,77
2014november-0,74
2014december-0,7
2015januari-0,65
2015februari-0,6
2015maart-0,54
2015april-0,48
2015mei-0,42
2015juni-0,37
2015juli-0,33
2015augustus-0,29
2015september-0,26
2015oktober-0,26
2015november-0,24
2015december-0,22
2016januari-0,23
2016februari-0,21
2016maart-0,2
2016april-0,2
2016mei-0,16
2016juni-0,13
2016juli-0,11
2016augustus-0,05
2016september-0,01
2016oktober0,03
2016november0,09
2016december0,13
2017januari0,17
2017februari0,23
2017maart0,28
2017april0,31
2017mei0,37
2017juni0,4
2017juli0,43
2017augustus0,48
2017september0,52
2017oktober0,55
2017november0,61
2017december0,64
2018januari0,68
2018februari0,74
2018maart0,78
2018april0,8
2018mei0,82
2018juni0,83
2018juli0,82
2018augustus0,82
2018september0,81
2018oktober0,77
2018november0,76
2018december0,72
2019januari0,66
2019februari0,62
2019maart0,57
2019april 0,54
2019mei0,51
2019juni0,49
2019juli0,46
2019augustus0,42
2019september0,38
2019oktober0,34
2019november0,3

Consumenten- en producentenvertrouwen nauwelijks veranderd

Zowel het consumenten- als het producentenvertrouwen zijn nauwelijks veranderd in oktober. Het vertrouwen van producenten en consumenten ligt boven het langjarige gemiddelde.

Consumenten- en producentenvertrouwen (seizoengecorrigeerd)
jaarmaandConsumentenvertrouwen (gemiddelde van de deelvragen)Producentenvertrouwen (gemiddelde van de deelvragen)
2014januari-60,7
2014februari-2-0,1
2014maart11,1
2014april40,3
2014mei60,7
2014juni60,7
2014juli61,2
2014augustus20
2014september-2-0,2
2014oktober12
2014november-22,4
2014december-43,4
2015januari-22,8
2015februari-12
2015maart71,4
2015april103,3
2015mei114,1
2015juni144,6
2015juli133,7
2015augustus133,5
2015september113,8
2015oktober122,4
2015november144
2015december133
2016januari113,2
2016februari73,1
2016maart23,9
2016april64,7
2016mei74,4
2016juni115,4
2016juli95,1
2016augustus91,2
2016september123,4
2016oktober174,3
2016november213,4
2016december214,7
2017januari216
2017februari227
2017maart247,8
2017april268,3
2017mei236,1
2017juni237,2
2017juli256,6
2017augustus265,4
2017september238,5
2017oktober238,2
2017november229,1
2017december258,9
2018januari2410,3
2018februari2310,9
2018maart249,5
2018april258,2
2018mei239,8
2018juni237,7
2018juli236,3
2018augustus215,9
2018september195,7
2018oktober155,9
2018november137,2
2018december97,5
2019januari15,8
2019februari-26,3
2019maart-46,1
2019april-36,7
2019mei-34,7
2019juni 03,3
2019juli23,9
2019augustus03,9
2019september-23,3
2019oktober-13,6

Investeringen, export en consumptie huishoudens groeien

De investeringen in vaste activa lagen 7,4 procent hoger dan een jaar eerder. In het derde kwartaal van 2019 zijn vooral de investeringen in bedrijfsgebouwen, vervoermiddelen (vooral personenauto’s) en machines gegroeid.

De uitvoer van goederen en diensten groeide in het derde kwartaal van 2019 met 2,2 procent. De groei is lager dan in het tweede kwartaal. Nederlandse bedrijven hebben in het derde kwartaal vooral meer chemische producten, machines en apparaten uitgevoerd. De wederuitvoer (de uitvoer van eerder ingevoerde producten) groeide, terwijl de export van Nederlands product kromp.

Consumenten hebben in het derde kwartaal 1,6 procent meer besteed dan in het derde kwartaal van 2018. De groei is ongeveer hetzelfde als een kwartaal eerder, toen consumenten 1,8 procent meer besteedden. In het derde kwartaal gaven ze vooral meer uit aan diensten (zoals horeca, vervoer en communicatie), elektrische apparaten, woninginrichting, dranken en tabak. Aan auto’s hebben consumenten echter opnieuw minder besteed.

Productie industrie ruim 1 procent hoger in september

De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie was in september 1,2 procent hoger dan in september 2018. Voor het eerst na februari groeide de productie jaar op jaar.

Aantal faillissementen nagenoeg onveranderd

Het aantal failliet verklaarde bedrijven is nauwelijks veranderd. Er zijn in oktober 5 bedrijven minder failliet verklaard dan in september. De trend is de lopen jaren redelijk vlak.

Aantal banen blijft stijgen

Het totale aantal banen van werknemers en zelfstandigen nam in het derde kwartaal met 21 duizend toe tot 10 686 duizend. De groei van het aantal banen ten opzichte van het voorgaande kwartaal komt daarmee op 0,2 procent. In een jaar tijd kwamen er 128 duizend banen bij, een stijging van 1,2 procent.

Het aantal banen groeit al ruim vijf jaar achter elkaar. Vanaf het tweede kwartaal van 2014 zijn er 958 duizend banen bijgekomen. De groei piekte in het derde kwartaal van 2017 met ruim 74 duizend.

Werknemers en zelfstandigen werkten in het derde kwartaal van 2019 in totaal 3,4 miljard uur. Dat is, gecorrigeerd voor seizoeninvloeden, 0,4 procent minder dan een kwartaal eerder.

Eind september was het aantal openstaande vacatures opgelopen tot 288 duizend. Dat is een toename van 4 duizend vergeleken met een kwartaal eerder. Er zijn nu ruim driemaal zo veel vacatures als op het dieptepunt in 2013.

Het aantal werklozen (ILO-definitie) is in het derde kwartaal met 14 duizend toegenomen tot 319 duizend. Voor het eerst in 5,5 jaar nam het aantal werklozen kwartaal op kwartaal toe.

Door de toename van de werkloosheid is de spanning op de arbeidsmarkt iets afgenomen naar gemiddeld 90 vacatures per 100 werklozen. In het tweede kwartaal waren dat nog 93 vacatures per 100 werklozen.

Bruto binnenlandse product (volume), seizoengecorrigeerd
Jaar KwartaalIndex (2010=100)
20121e kwartaal100,8
20122e kwartaal100,9
20123e kwartaal100,5
20124e kwartaal99,8
20131e kwartaal100,1
20132e kwartaal99,9
20133e kwartaal100,5
20134e kwartaal101,1
20141e kwartaal101
20142e kwartaal101,6
20143e kwartaal101,9
20144e kwartaal102,8
20151e kwartaal103,4
20152e kwartaal103,7
20153e kwartaal104,1
20154e kwartaal104,1
20161e kwartaal105,1
20162e kwartaal105,3
20163e kwartaal106,5
20164e kwartaal107,4
20171e kwartaal107,9
20172e kwartaal108,9
20173e kwartaal109,7
20174e kwartaal110,5
20181e kwartaal111,2
20182e kwartaal111,9
20183e kwartaal112,2
20184e kwartaal112,8
20191e kwartaal113,3
20192e kwartaal113,7
20193e kwartaal114,2

Bbp groeit met 0,4 procent in derde kwartaal 2019

Volgens de eerste berekening van het CBS is het bruto binnenlands product (bbp) in het derde kwartaal van 2019 met 0,4 procent gegroeid ten opzichte van een kwartaal eerder. De groei is vooral te danken aan de consumptie. Ten opzichte van het derde kwartaal 2018 was de omvang van het bbp 1,9 procent groter.

Dinsdag 24 december 2019 komt het CBS met de tweede berekening van het bbp en het aantal banen in het derde kwartaal van 2019.