Schenkingen vooral van ouders aan vermogende kinderen

Het gaat in dit onderzoek uitsluitend over schenkingen waarvoor aangifte bij de Belastingdienst is gedaan. Omdat de fiscale afwikkeling van de schenkingen drie jaar kan duren, is 2015 het meest recente verslagjaar waarover definitieve cijfers kunnen worden gepubliceerd.

Verreweg de meeste schenkingen (90 procent) tussen 2007 en 2015 gingen van ouder op kind. Van het totale geschonken bedrag werd meer dan 80 procent geschonken door personen uit de meest vermogende huishoudens. Ook het grootste deel van het ontvangen bedrag (60 procent) kwam terecht bij personen uit dergelijke huishoudens.

Meer schenkingen naar minst vermogende huishoudens

Wel is er een groei geweest in het aandeel schenkingen aan personen uit de 20 procent minst vermogende huishoudens. Hun aandeel steeg van 5 procent in 2007 naar 16 procent in 2014 en zakte in 2015 naar 13 procent. Vanaf 2011 ging het vooral om ontvangers van schenkingen ten behoeve van de eigen woning die ingezet konden worden voor aflossing van de hypotheekschuld. Deze ontvangers waren vaker minder vermogend omdat ze een relatief hoge hypotheekschuld hadden. Door de komst van de nieuwe erf- en schenkbelasting in 2010 werden veel schenkingen zwaarder belast, maar er kwamen hogere vrijstellingen voor bijdragen die waren bedoeld voor een studie of een woning.

Schenker vaak 75-plus

Bij schenkingen waarop de reguliere vrijstelling van toepassing is, heeft de schenker jaarlijks in meer dan drie kwart van de gevallen een leeftijd van 65 jaar of ouder. Met uitzondering van 2009 en 2010 is de schenker in meer dan de helft van de gevallen 75 jaar of ouder. De ontvanger van een schenking volgens de reguliere vrijstelling is meestal ouder dan 40 jaar.

Voor schenkingen ten behoeve van een dure studie of eigen woning met een vrijstelling van 50 duizend euro was de leeftijd van het ontvangende kind, en daarmee indirect ook de leeftijd van de schenkende ouder, begrensd. Meestal was het kind 30 jaar of ouder.

Bij de schenkingen ten behoeve van de woning met een vrijgesteld bedrag van een ton (2013 en 2014) gold geen leeftijdsbegrenzing en was meer dan drie kwart van de schenkers ouder dan 65, en ruim 4 op de 10 ouder dan 75 jaar. Ook hier was de ontvanger meestal ouder dan 40.

Bedrag reguliere schenkingen na 2010 gedaald

Tot 2010 waren schenkingen waarop de reguliere vrijstelling van toepassing was goed voor een bedrag van bijna 4 miljard euro per jaar. Met de invoering van de nieuwe erf- en schenkbelasting in 2010 ging het jaarlijks om ongeveer 2,5 miljard euro. In 2013 en 2014 werd aanzienlijk meer geschonken. In die jaren werd op grote schaal (meer dan 150 duizend keer) gebruikgemaakt van de mogelijkheid om een eenmalige schenking te doen ten behoeve van de eigen woning onder de verruimde vrijstelling van een ton. In beide jaren samen ging het om een bedrag van 10 miljard euro.

Jaarlijks rond de 300 miljoen euro aan belasting geïnd

Met uitzondering van 2013 en 2014 werd tussen 2007 en 2015 over meer dan 70 procent van alle geregistreerde schenkingen belasting betaald. Bij meer dan 30 procent hiervan betaalde de schenker de verschuldigde belasting. In totaal werd jaarlijks tussen de 250 en 350 miljoen euro aan belasting geïnd over alle schenkingen, met name over de schenkingen waarop de reguliere vrijstelling van toepassing was. Over de schenkingen ten behoeve van de woning werd relatief weinig belasting geheven, omdat er meestal minder dan het vrijgestelde bedrag wordt geschonken. In 2013 en 2014 samen leverden deze schenkingen samen ruim 90 miljoen euro aan belasting op.