Vooral vermogende ouderen vrijgesteld van woningforfait

© Hollandse Hoogte / Roger Dohmen Fotografie
Bijna 22 procent van de 4,3 miljoen huishoudens met een eigen woning maakte in 2016 gebruik van de vrijstelling van het eigenwoningforfait. Van de helft van deze huishoudens was de hoofdkostwinner 68 jaar of ouder, het doorsnee vermogen was ruim 93 duizend euro. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.

[video: https://www.cbs.nl/nl-nl/video/f310775b41dd4a5e8f9f443d2a334658]

Woningeigenaren die geen of slechts een geringe hypotheekschuld hebben, kunnen vrijstelling krijgen van het eigenwoningforfait. Deze vrijstelling is vastgelegd in de Wet Hillen. De regeling geeft recht op aftrek als de som van eigenwoningforfait minus aftrekbare kosten zoals hypotheekrente groter dan 0 is. Per saldo wordt dan geen belasting over het eigenwoningforfait van de eigen woning betaald.

De totale vrijstelling van het eigenwoningforfait wegens geen of geringe woningschuld kwam in 2016 uit op 1,6 miljard euro. Voor de huishoudens met vrijstelling kwam dat neer op een doorsnee bedrag van 1 470 euro per huishouden: de helft van deze huishoudens kreeg meer dan 1 470 euro, de andere helft minder dan 1 470 euro. Dit is het totale bedrag dat wordt afgetrokken van het bruto inkomen. De omvang van het daadwerkelijke belastingvoordeel voor een huishouden hangt af van het voor hen geldende marginale belastingtarief

 

Aftrek eigenwoningforfait, naar leeftijd, 2016
 Geen aftrek (1 000 woningeigenaars)Aftrek (1 000 woningeigenaars)
29 jaar en jonger2237
30-343146
35-393659
40-4442418
45-4948740
50-5445269
55-5936999
60-64283127
65-69221172
70-74121144
75-7969113
80-843282
85 jaar en ouder1460

Vooral ouderen vrijgesteld

Hoe ouder de woningeigenaar, hoe lager de hypotheekschuld doorgaans is. Ouderen komen dan ook eerder in aanmerking voor vrijstelling van het eigenwoningforfait. Van bijna 96 procent van alle huishoudens met vrijstelling is de hoofdkostwinner 45 jaar of ouder. De doorsnee leeftijd van de hoofdkostwinner van huishoudens die gebruik maakten van de vrijstellingsregeling is 68 jaar, 20 jaar ouder dan de hoofdkostwinners die er geen gebruik van konden maken.

Meer vermogen

Huishoudens die gebruik maken van de vrijstellingsregeling hebben een beduidend hoger doorsnee vermogen (exclusief de eigen woning en eventuele hypotheekschuld) dan huishoudens die geen gebruik konden maken van de vrijstelling. Het verschil piekt bij de 50- tot 54-jarigen en wordt (tot 85-plus) kleiner als de leeftijd toeneemt, maar blijft aanzienlijk. Ook bij pensioenhuishoudens is het verschil groot. Pensioenhuishoudens met aftrek van het woningforfait hebben een doorsnee vermogen van 81 duizend euro, pensioenhuishoudens zonder aftrek 27 duizend euro.

Mediaan vermogen (exclusief woning en hypotheekschuld), naar leeftijd woningeigenaar, 2016
 Geen aftrek eigenwoningforfait (1 000 euro)Aftrek eigenwoningforfait (1 000 euro)
44 jaar en jonger1567
45-4928130
50-5429132
55-5930121
60-6431108
65-692991
70-742784
75-792474
80-842573
85 jaar en ouder2980
Gepensioneerd2775
Niet gepensioneerd22132

Huishoudens met vrijstelling hebben ook hoger inkomen

In bijna elke leeftijdsklasse hebben huishoudens met vrijstelling in doorsnee een hoger jaarinkomen dan de huishoudens zonder vrijstelling. Met bijna 1 700 euro is het verschil het grootst bij de 70- tot 75-jarigen. Bij de huishoudens met een hoofdkostwinner van 60 tot 65 jaar hebben juist degenen zonder aftrek in doorsnee ruim 200 euro meer inkomen.

Voor bijna 63 procent van de huishoudens met vrijstelling is pensioen het belangrijkste inkomen. Met 28,3 duizend euro is het totale doorsnee jaarinkomen van de pensioenhuishoudens met aftrek bijna 500 euro hoger dan voor de huishoudens zonder aftrek. Bij niet-gepensioneerde huishoudens is dit verschil groter: de huishoudens met aftrek hebben een doorsnee jaarinkomen dat 3,2 duizend euro hoger is dan de huishoudens zonder aftrek.

Mediaan jaarinkomen huishoudens met eigen woning, naar leeftijd hoofdkostwinner, 2016
 Geen aftrek eigenwoningforfait (1 000 euro)Aftrek eigenwoningforfait (1 000 euro)
44 jaar en jonger3031
45-493233
50-543435
55-593536
60-643333
65-692931
70-742729
75-792627
80-842727
85 jaar en ouder2727
Gepensioneerd2728
Niet gepensioneerd3235