Aandeel overheid in bbp terug op niveau voor crisis

De overheidsconsumptie en de overheidsinvesteringen samen waren in de periode van het vierde kwartaal van 2016 tot en met het derde kwartaal van 2017 gelijk aan 27,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Hiermee was het aandeel van de overheidsbestedingen in het bbp bijna weer terug op het niveau van voor de kredietcrisis. In 2007 bedroeg het aandeel 27,1 procent. Daarna steeg het aandeel. In 2009 bereikte het met 30,8 procent een piek en daarna nam het weer af. Dit meldt het CBS in het onderzoek ‘De invloed van de overheid op het bbp’.

Het aandeel van de overheidsconsumptie daalde na 2009 van 26,5 procent naar 24,3 procent en dat van de overheidsinvesteringen van 4,3 procent naar 3,5 procent. De afname van het aandeel van de overheidsconsumptie kwam deels door bezuinigingen op apparaatskosten. Daarnaast heeft de overheid een actief beleid gevoerd om zorguitgaven te beteugelen. Zo werd het verplichte eigen risico voor de zorgverzekering verhoogd, waardoor minder zorg door de overheid werd geconsumeerd en meer door de huishoudens. De afname van het aandeel van de investeringen betrof vooral investeringen in infrastructuur en bedrijfsgebouwen. De investeringen in software en onderzoek en ontwikkeling groeiden na 2009 nog wel.

Aandeel overheid in bbp hangt onder meer samen met conjunctuur

Het aandeel van de overheid in het bbp hangt onder meer samen met de conjunctuur. In tijden van laagconjunctuur is het aandeel doorgaans groter, omdat de overheidsbestedingen minder conjunctuurgevoelig zijn dan de overige bestedingscategorieën, zoals de bedrijfsinvesteringen en de uitvoer.

De toename van het aandeel van de overheidsconsumptie en de overheidsinvesteringen in 2009 hing onder meer samen met de forse economische krimp in dat jaar. De waarde van de overheidsconsumptie en -investeringen samen nam in dat jaar nog met 6,6 procent toe terwijl de waarde van het bbp exclusief de overheidsbestedingen afnam met 7,3 procent.

In de periode 2012-2013, toen er ook sprake was van laagconjunctuur, nam het aandeel daarentegen af. Dit komt onder meer door de genoemde bezuinigingen die de overheid vanaf 2010 doorvoerde. De daling in de periode vanaf 2013 kan, behalve aan de effecten van de bezuinigingen, ook deels worden toegeschreven aan de omslag richting hoogconjunctuur: de andere delen van het bbp namen sterker toe in waarde dan de overheidsbestedingen.

Bronnen

Relevante links