Hoger opgeleiden meest betrokken bij politiek

© ANP
Iemand met een hoog opleidingsniveau heeft in de regel meer interesse in de politiek, stemt vaker en doet vaker mee aan politieke acties dan een laag opgeleide. Vrouwen zeggen minder geïnteresseerd in politiek te zijn dan mannen, doen ook minder aan politieke acties, maar stemmen ongeveer evenveel. Dat blijkt uit het achtergrondartikel “Politieke betrokkenheid in Nederland”, dat het CBS vandaag publiceert.

De politieke interesse van Nederlanders is tussen 2012 en 2014 iets gedaald en in 2015 en 2016 op hetzelfde niveau gebleven. Overigens deden ze in deze periode ook niet minder mee aan politieke activiteiten en was de opkomst bij de Tweede Kamerverkiezingen in 2017 hoger dan in 2012.

Het artikel verschijnt precies 100 jaar nadat het algemeen kiesrecht voor mannen werd ingevoerd, op 12 december 1917. Vanaf 1 januari 1920 mochten ook vrouwen stemmen.

Deze cijfers zijn gebaseerd op het onderzoek Sociale Samenhang en Welzijn, een enquête die in de periode 2012–2016 is gehouden onder ruim 38 duizend personen van 15 jaar of ouder. Aan hen is onder meer gevraagd of ze hebben gestemd bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 en of ze in een periode van vijf jaar mee hebben gedaan aan politieke acties. Politieke interesse is gemeten door respondenten te vragen of ze niet, weinig, tamelijk of zeer geïnteresseerd zijn in politiek.

Meeste politieke interesse bij hoog opgeleiden

Van de hoogst opgeleiden (wo en hbo) is 78 procent tamelijk tot zeer geïnteresseerd in de politiek en van de laag opgeleiden 28 procent (basisschool). Daarnaast is er meer interesse onder mannen (58 procent) dan onder vrouwen (44 procent). Politiek geïnteresseerden participeren meer; ze gaan over het algemeen vaker naar de stembus en doen meer mee aan politieke acties.

De opkomst bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2012, de laatste waarvan het CBS gegevens heeft, verschilt echter niet tussen mannen en vrouwen. Tussen hoog en laag opgeleiden is wel een verschil.

Politieke interesse, 2012/2016
 Interesse in politiek (%)
Opleiding
Basisonderwijs27,9
Vmbo36,7
Mbo, havo, vwo50,5
Hbo66,5
Wo, doctor78
Geslacht
Man58,2
Vrouw43,6

Meer politieke deelname bij hoger opgeleiden

Als wordt gekeken naar andere vormen van politieke participatie dan stemmen, blijkt ook dat hoger opgeleiden meer betrokken zijn. Mensen met een universiteitsdiploma doen onder meer vaker mee aan een handtekeningenactie, zijn politiek actiever op het internet en nemen vaker contact op met de media of een politicus dan mensen die alleen de basisschool hebben afgemaakt. Mannen zijn vaker betrokken bij politieke acties dan vrouwen, al zijn deze verschillen minder groot dan die tussen de laagst en hoogst opgeleiden.

Deelname politieke acties, 2012/2016
 Deelname politieke acties (%)
Opleiding
Basisonderwijs23,6
Vmbo30,3
Mbo, havo, vwo45,1
Hbo60,1
Wo, doctor65,4
Geslacht
Man47,4
Vrouw42,8

Meedoen aan een handtekeningenactie is de populairste activiteit om te proberen de politiek te beïnvloeden. Hierna zijn Nederlanders het meest betrokken via de media en het internet. Demonstreren, meedoen met een actiegroep en het inschakelen van een politieke partij komen het minste voor.

Deelname politieke acties, 2012/2016
 Deelname (%)
Handtekeningenactie 25,9
Radio, tv, krant
ingeschakeld
17,7
Internet of e-mail 11,1
Contact met politicus
of ambtenaar opnemen
9,4
Inspraakbijeenkomst
of hoorzitting
6,6
Demonstratie of
protestactie
4,4
Politieke partij of
organisatie ingeschakeld
3,6
Actiegroep3,4
Andere manieren5,7