Grote spreiding in productiviteit in het mkb

© Hollandse Hoogte
In het midden- en kleinbedrijf (mkb) zijn grote verschillen in de arbeidsproductiviteit per bedrijf. Bij 20 procent van de bedrijven is de arbeidsproductiviteit minstens twee keer zo groot als het gemiddelde. De rest van de bedrijven behaalt een lagere productiviteit dan gemiddeld. Dit blijkt uit onderzoek van het CBS naar de spreiding van de toegevoegde waarde per voltijdbaan.

Onder arbeidsproductiviteit wordt hier verstaan de toegevoegde waarde (de marktwaarde van de producten minus de productiekosten) per voltijdbaan. Dit onderzoek is uitgevoerd op basis van de productiestatistieken in 2015. Het onderzoek is verricht in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat en het Nederlands Comité voor Ondernemerschap en Financiering, voor De Staat van het MKB.

Hogere productiviteit in het middenbedrijf

Bij een vergelijking van het kleinbedrijf (met 10 tot 50 werkzame personen) en het middenbedrijf (50 tot 250 werkzame personen) blijkt dat de productiviteit in zes sectoren relatief hoger is in het middenbedrijf. De verschillen zijn het grootst in de handel en de ICT. Dit zijn tevens de sectoren met de hoogste toegevoegde waarde per voltijdbaan. In de sector vervoer en opslag lag de productiviteit zowel in het klein- als middenbedrijf op 72 duizend euro.  

 

Toegevoegde waarde per vte
 kleinbedrijf (10-50 werkzame personen) (x 1 000 euro)middenbedrijf (50-250 werkzame personen) (x 1 000 euro)
Bouwnijverheid57,9464,49
Vervoer en opslag72,0672,18
Industrie68,2575,68
Zakelijke dienstverlening69,7176,37
Informatie en communicatie71,9194,01
Groot- en detailhandel73,48100,38

Grote spreiding in productiviteit

Onder de bedrijven is sprake van een grote spreiding van de productiviteit. In nagenoeg alle onderzochte sectoren hebben de 20 procent bedrijven met de hoogste productiviteit meer dan het dubbele van de gemiddelde productiviteit in hun sector. In de overige 80 procent van de bedrijven is de productiviteit lager dan het gemiddelde. Zonder de 20 procent bedrijven met de hoogste productiviteit zou de gemiddelde productiviteit in alle groepen minimaal 30 procent lager liggen. De verschillen zijn het grootst in de handel (groothandel en detailhandel) en het kleinst in de bouw.

In dit onderzoek werd van de in 2015 waargenomen bedrijven, verdeeld naar sector en omvang van het bedrijf, de productiviteit berekend. De bedrijven zijn ingedeeld in vijf 20-procent groepen en per groep is de procentuele afwijking van de gemiddelde toegevoegde waarde per voltijdsbaan bepaald.

 

Afwijking van de gemiddelde productiviteit 2015
   Top 20 % bedrijven (%)Resterende bedrijven (%)
IndustrieKleinbedrijf146-37
IndustrieMiddenbedrijf98-24
BouwnijverheidKleinbedrijf71-18
BouwnijverheidMiddenbedrijf56-14
HandelKleinbedrijf166-42
HandelMiddenbedrijf175-44
Vervoer en opslagKleinbedrijf134-33
Vervoer en opslagMiddenbedrijf129-32
Informatie en communicatieKleinbedrijf119-30
Informatie en communicatieMiddenbedrijf120-30
Zakelijke dienstverleningKleinbedrijf100-25
Zakelijke dienstverleningMiddenbedrijf105-26

Hogere toegevoegde waarde per voltijdbaan in 2015

Ten opzichte van 2010 is de toegevoegde waarde per voltijdbaan in de meeste groepen van het niet-financiële bedrijfsleven groter in 2015. Bij het microbedrijf (0 tot 10 werkzame personen) is de toegevoegde waarde per voltijdbaan in 2015 vrijwel gelijk aan dat van 2010. Als de groep met 0 of 1 werkzame personen buiten beschouwing wordt gelaten, is hier ook een positieve ontwikkeling te zien, die vergelijkbaar is met die van het midden- en grootbedrijf. In dit onderzoek is bij de vergelijking tussen jaren niet gecorrigeerd voor prijsontwikkelingen. Macro-economisch onderzoek naar de productiviteitsontwikkeling, waarbij wel is gecorrigeerd voor prijsontwikkelingen, laat voor de commerciële sector ook een groei zien tussen 2010 en 2015.

Toegevoegde waarde per vte naar bedrijfsgrootte
 2010 (x 1 000 euro )2015 (x 1 000 euro )
0-9 werkzame personen46,3646,33
10-50 werkzame personen67,1168,22
50-250 werkzame personen76,2886,07
250 of meer werkzame personen88,7897,88

De Staat van het MKB

De Staat van het MKB brengt eens per jaar in het MKB-jaarbericht al het relevante materiaal samen, maakt de balans op en blikt vooruit. Bij de duiding van de gegevens is dankbaar gebruik gemaakt van de input van ondernemers, branches en wetenschappers. Het meeste fundamentele cijfermateriaal, waaronder dit onderzoek naar productiviteit, is samengesteld door het CBS en tevens beschikbaar op staatvanhetmkb.nl.