Groei arbeidsdeelname afgevlakt

14-9-2017 06:00

De afgelopen vijftig jaar zijn steeds meer Nederlanders op de arbeidsmarkt gaan participeren. De bruto arbeidsdeelname is sinds 1969 gestegen van 60,0 naar 70,0 procent. Dit komt door een sterke toename van de arbeidsparticipatie van vrouwen. Deze steeg tussen 1969 en 2016 van 35,1 naar 65,1 procent. Tegelijkertijd nam de arbeidsdeelname van mannen iets af. Sinds 2008 is de toename van de totale arbeidsparticipatie afgevlakt. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers over de arbeidsparticipatie sinds 1969.

Sinds 2008 bleef de bruto arbeidsparticipatie bij vrouwen vrijwel gelijk, waardoor het verschil tussen mannen en vrouwen sinds dat jaar nauwelijks meer afnam. Vrouwen werken wel relatief vaak in deeltijd: in 2016 was hun wekelijkse arbeidsduur gemiddeld zo’n 10 uur korter dan die van mannen.

Bijna twee derde van de vrouwen werkend of werkzoekend

In 2016 bedroeg de arbeidsdeelname van 15- tot 75- jarigen 70,0 procent. Dit is een toename van 10 procentpunten ten opzichte van 1969. Deze stijging is het gevolg van de toegenomen arbeidsparticipatie van vrouwen. In 2016 was van alle vrouwen van 15 tot 75 jaar bijna twee derde actief op de arbeidsmarkt, als werkende of op zoek naar werk en daarvoor op korte termijn beschikbaar. Dit zijn bijna 4,2 miljoen vrouwen. In 1969 betrof het nog 1,5 miljoen vrouwen, 35,1 procent van alle vrouwen.

Onder mannen daalde de bruto-arbeidsparticipatie sinds 1969 van 85,2 naar 74,9 procent. Hierdoor is het verschil in participatie tussen mannen en vrouwen kleiner geworden. Sinds 2008 is de toename van de totale arbeidsparticipatie afgevlakt. Ook bij de eerdere conjuncturele neergangen was dat het geval, maar deze keer houdt de afvlakking langer aan.

Bruto-arbeidsparticipatie
	Totaal	Mannen	Vrouwen
1969	60	85,2	35,1
1970	60	84,6	35,7
1971	60	83,9	36,2
1972	59,9	83,1	36,8
1973	59,7	82,2	37,3
1974	59,7	81,8	37,8
1975	59,8	81,2	38,5
1976	59,6	80,4	39
1977	59,4	79,6	39,4
1978	59,2	78,4	40,1
1979	59,5	78,2	40,9
1980	59,3	77,4	41,3
1981	59,3	77,1	41,6
1982	59,3	76,5	42
1983	59,5	76,4	42,6
1984	59,1	75,2	42,9
1985	59	74,6	43,3
1986	59,1	74,2	44
1987	60	74,2	45,8
1988	60,1	74	46,2
1989	60,8	74	47,6
1990	61,7	74,2	49
1991	61,9	74,4	49,3
1992	62,3	74,7	49,9
1993	62,5	74,6	50,3
1994	63,1	74,4	51,7
1995	63,9	75	52,6
1996	65	75,3	54,7
1997	65,9	75,8	55,9
1998	66,6	76,3	56,9
1999	67,2	76,6	57,8
2000	67,7	76,8	58,6
2001	67,9	76,4	59,3
2002	67,8	76,3	59,4
2003	67,5	75,6	59,4
2004	67,7	75,3	60
2005	68,1	75,4	60,8
2006	68,4	75,3	61,5
2007	69,5	76,1	62,9
2008	70,5	76,9	64
2009	70,7	76,8	64,6
2010	70,2	75,8	64,6
2011	70	75,2	64,8
2012	70,5	75,7	65,4
2013	70,5	75,7	65,4
2014	70,1	75,5	64,6
2015	70,2	75,3	65,1
2016	70	74,9	65,1

Bruto-arbeidsparticipatie
	Totaal	Mannen	Vrouwen
1969	60	85,2	35,1
1970	60	84,6	35,7
1971	60	83,9	36,2
1972	59,9	83,1	36,8
1973	59,7	82,2	37,3
1974	59,7	81,8	37,8
1975	59,8	81,2	38,5
1976	59,6	80,4	39
1977	59,4	79,6	39,4
1978	59,2	78,4	40,1
1979	59,5	78,2	40,9
1980	59,3	77,4	41,3
1981	59,3	77,1	41,6
1982	59,3	76,5	42
1983	59,5	76,4	42,6
1984	59,1	75,2	42,9
1985	59	74,6	43,3
1986	59,1	74,2	44
1987	60	74,2	45,8
1988	60,1	74	46,2
1989	60,8	74	47,6
1990	61,7	74,2	49
1991	61,9	74,4	49,3
1992	62,3	74,7	49,9
1993	62,5	74,6	50,3
1994	63,1	74,4	51,7
1995	63,9	75	52,6
1996	65	75,3	54,7
1997	65,9	75,8	55,9
1998	66,6	76,3	56,9
1999	67,2	76,6	57,8
2000	67,7	76,8	58,6
2001	67,9	76,4	59,3
2002	67,8	76,3	59,4
2003	67,5	75,6	59,4
2004	67,7	75,3	60
2005	68,1	75,4	60,8
2006	68,4	75,3	61,5
2007	69,5	76,1	62,9
2008	70,5	76,9	64
2009	70,7	76,8	64,6
2010	70,2	75,8	64,6
2011	70	75,2	64,8
2012	70,5	75,7	65,4
2013	70,5	75,7	65,4
2014	70,1	75,5	64,6
2015	70,2	75,3	65,1
2016	70	74,9	65,1

Vrouwen werken vaker in grote deeltijdbaan

Het aantal vrouwen dat actief is op de arbeidsmarkt is in de afgelopen jaren dus sterk toegenomen. De toegenomen mogelijkheden en acceptatie van deeltijdwerk en het combineren van arbeid met zorgtaken hebben hieraan bijgedragen. In 2016 werkte driekwart van de werkende vrouwen in deeltijd, tegenover een kwart van de mannen. In 1969 was dit nog 39 procent van de vrouwen en 8 procent van de mannen. De laatste tien jaar zijn steeds meer vrouwen aan het werk in deeltijdbanen van 20 tot 35 uur en minder vaak in deeltijdbanen van minder dan 20 uur. Het aandeel vrouwen dat voltijd werkt is in deze periode vrijwel gelijk gebleven.

Werkende vrouwen (15 tot 75 jaar) naar arbeidsduur
	Minder dan 20 uur	20 tot 35 uur	Voltijd
1996	29	37	34
1997	29	37	33
1998	31	37	32
1999	31	38	32
2000	32	39	30
2001	32	39	29
2002	33	40	27
2003	33	40	26
2004	33	41	26
2005	34	41	25
2006	33	42	26
2007	32	42	26
2008	30	44	26
2009	30	45	25
2010	30	45	25
2011	29	46	25
2012	29	46	25
2013	29	47	25
2014	28	47	25
2015	28	47	25
2016	27	47	25

Werkende vrouwen (15 tot 75 jaar) naar arbeidsduur
	Minder dan 20 uur	20 tot 35 uur	Voltijd
1996	29	37	34
1997	29	37	33
1998	31	37	32
1999	31	38	32
2000	32	39	30
2001	32	39	29
2002	33	40	27
2003	33	40	26
2004	33	41	26
2005	34	41	25
2006	33	42	26
2007	32	42	26
2008	30	44	26
2009	30	45	25
2010	30	45	25
2011	29	46	25
2012	29	46	25
2013	29	47	25
2014	28	47	25
2015	28	47	25
2016	27	47	25

Arbeidsdeelname hoog in vergelijking met andere EU landen

Zeven op de tien 15- tot 75- jarige inwoners werkt of is op zoek naar werk en is hiervoor op korte termijn beschikbaar. Hiermee staat Nederland in de top vijf van de EU-landen met de hoogste arbeidsdeelname. Alleen inwoners van Denemarken, Estland en Zweden participeren meer. Zweden voert de ranglijst aan met een deelname van 72,1 procent. Zowel mannen als vrouwen behoren met hun deelname tot de top vijf in de EU. Wel werken Nederlanders relatief vaak in deeltijd. Wanneer wordt gekeken naar het totaal aantal gewerkte uren dan staat Nederland een stuk lager op de EU ranglijst. Alleen in Spanje, Kroatië, Italië en Griekenland is het totale aantal gewerkte uren lager.

Sterkste toename bij hoogopgeleide vrouwen

Sinds 1981 steeg het aandeel vrouwen dat deelnam aan de arbeidsmarkt het meest onder hoogopgeleide vrouwen, van 53,4 naar 82,2 procent. Hiermee is het verschil in arbeidsparticipatie tussen hoogopgeleide mannen en vrouwen sterk afgenomen. Onder laagopgeleiden zijn de verschillen in arbeidsparticipatie tussen mannen en vrouwen nog steeds groot. In 2016 participeerde 61,9 procent van de laagopgeleide mannen op de arbeidsmarkt, tegen 43,0 procent van de laagopgeleide vrouwen.

Overigens is in het algemeen het onderwijsniveau van vrouwen toegenomen. Begin jaren ’80 was nog 63 procent van de vrouwen van 15 tot 75 jaar laag opgeleid. Ondertussen is het aandeel laagopgeleide vrouwen gehalveerd.

Meer jonge vrouwen dan mannen op de arbeidsmarkt

De arbeidsdeelname nam bij vrouwen van 45 tot 75 jaar toe van 15,5 procent in 1969 tot 52,4 procent in 2016. Ook onder 25- tot 45- jarigen was er een toename van het aandeel vrouwen op de arbeidsmarkt. Hun arbeidsdeelname groeide van 35,7 naar 83,1 procent. Hoewel hierdoor het verschil met mannen kleiner is geworden, participeren nog steeds meer mannen dan vrouwen van 25 jaar en ouder op de arbeidsmarkt.

De arbeidsdeelname onder jongeren (van 15 tot 25 jaar) is sinds 2010 wel iets hoger onder vrouwen dan onder mannen. De arbeidsparticipatie onder jonge vrouwen is sinds 1969 licht gestegen tot 69,2 procent in 2016. Onder jongere mannen nam de arbeidsdeelname juist relatief sterk af.

Bronnen

StatLine - Arbeidsdeelname vanaf 1969

Relevante links

Tijdschrift voor arbeidsmarktvraagstukken - Nieuwe historische reeksen over de Nederlandse beroepsbevolking volgens de internationale definitie
ESB - Door crisis en vergrijzing stijgt ongelijkheid in primair inkomen