CBS verbreedt de publicaties over inflatie
In de afgelopen jaren stelde het CBS ‘de inflatie’ nog gelijk met de jaar-op-jaarontwikkeling van de consumentenprijzen, zoals gemeten in de CPI. De prijzen die werden meegenomen bij de CPI, werden representatief geacht voor het algemene prijspeil. De reden hiervoor was dat in de CPI de prijzen van een heel breed spectrum van huishoudensbestedingen zijn samengebracht, en consumptie door huishoudens als een van de meest primaire doelen van het economische proces wordt gezien. Bovendien is de CPI sneller beschikbaar dan andere prijzenstatistieken.
Inflatie betreft niet alleen consumentengoederen
Een aantal ontwikkelingen in de afgelopen jaren hebben laten zien dat het gebruik van de CPI als enige indicator voor ‘de inflatie’ onvoldoende recht doet aan inflatoire prijsontwikkelingen op andere markten dan die van consumentenbestedingen. De prijsontwikkelingen die bijvoorbeeld op de huizenmarkt, voor producenten of op financiële markten worden gemeten, bieden een belangrijke aanvulling op het beeld van inflatie dat door de CPI wordt gegeven.
Het CBS zal daarom in de toekomst de uitkomsten van de CPI niet meer presenteren als de inflatie in Nederland. Het blijft uiteraard wel een van de indicatoren van inflatie, en niet de minst belangrijke. Maar de ontwikkelingen van bijvoorbeeld prijzen op de vastgoedmarkt, prijzen van grondstoffen en prijzen van aandelen zullen als aanvullende indicatoren van inflatie worden gepresenteerd. Al deze prijsontwikkelingen worden bewust niet gecombineerd tot één gemiddeld inflatiecijfer. Dat is niet alleen omdat niet duidelijk is hoe de verschillende prijzen dan zouden moeten worden samen gewogen, maar ook is het naar de mening van het CBS inzichtelijker de verschillende prijsbewegingen te zien dan het gemiddelde. De uitkomsten van de CPI zullen verder worden gepresenteerd als wat ze zijn: de ontwikkeling van de prijzen van goederen en diensten die particuliere huishoudens aanschaffen voor consumptie, of kortweg de ontwikkeling van de consumentenprijzen.
Koopwoningen uitzondering in periode met lage inflatie
Bekijken we aan de hand van het dashboard hoe de prijzen van het brede scala van producten zich bewegen, dan valt op dat er de laatste jaren weinig inflatie was. Deze periode van matige inflatie werd na 2013 ingezet. Zeker vanaf begin 2015 zijn er veel zaken waarvan de prijzen maar weinig stijgen of zelfs dalen. Dit geldt bijvoorbeeld voor de energieprijzen en de rente (‘de prijs van geld’). Uitzondering vormen vanaf begin 2016 de prijzen van koopwoningen, die wel snel omhoog gaan. Het lijkt er de laatste maanden wel op of aan deze periode van relatief weinig inflatie een einde is gekomen.
ECB-beleid
Het primaire doel van de monetaire politiek van de Europese Centrale Bank (ECB) is het handhaven van prijsstabiliteit. De ECB heeft daarbij prijsstabiliteit gedefinieerd als de jaar-op-jaar verandering van de Europese variant van de CPI, de HICP. Doel is om deze jaar-op-jaar verandering voor het eurogebied dichtbij en beneden de 2 procent te houden. De prominente rol voor de HICP wil niet zeggen dat de ECB inflatie gelijkstelt aan de ontwikkeling van de HICP. In de verordening uit 1995 die de basis vormt voor de HICP, staat al vermeld: ‘Overwegende dat het algemeen bekend is dat inflatie een verschijnsel is dat zich voordoet bij alle soorten markttransacties, met inbegrip van aankopen van kapitaalgoederen, aankopen door de overheid, loonbetalingen en aankopen door consumenten, en dat talrijke statistieken, en met name de indexcijfers van de consumptieprijzen, van belang zijn voor een volledig inzicht in het inflatieproces binnen en tussen de lidstaten.’
In het laatste decennium is er veel aan gedaan om een meer volledig beeld van inflatie in de EU te verkrijgen. Voorbeelden hiervan zijn de ontwikkeling van de Europees geharmoniseerde Huizenprijsindex en van het Indexcijfer van de prijzen van door de eigenaar bewoonde woningen. Deze statistieken zijn mede op verzoek van de ECB ontwikkeld en de uitkomsten ervan worden meegenomen bij het bepalen van het monetaire beleid.
Verdere ontwikkeling prijzendashboard
Het CBS zal het vandaag gelanceerde prijzendashboard de komende tijd verder ontwikkelen, in dialoog met de gebruikers. Uw reactie en suggesties zijn welkom: Consumentenprijzen@cbs.nl.