In twintig jaar bijna 240 gemeenten minder

Nederland telt 388 gemeenten vanaf 1 januari 2017, 2 minder dan een jaar eerder. In 1996 waren er nog 626 gemeenten. Sindsdien zijn op ruim de helft van het Nederlandse landoppervlak gemeentegrenzen gewijzigd. Dat meldt CBS.

Gemeentelijke herindeling Meierijstad

Op 1 januari 2017 ontstaat de nieuwe gemeente Meierijstad door de samenvoeging van de gemeenten Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel. Daarmee is het meteen de grootste gemeente van Noord-Brabant als het gaat om landoppervlak.

Gemeenten worden steeds groter

Na 1996 kregen 358 gemeenten te maken met een grenswijziging. Het gaat dan om een andere gemeente-indeling voor ruim de helft van het Nederlandse grondgebied (57 procent). Er werden uit bestaande gemeenten 55 nieuwe gevormd. Aan 72 gemeenten werd het grondgebied van buurgemeenten toegevoegd. Het gemiddelde landoppervlak van gemeenten is daardoor met 60 procent gegroeid tot bijna 8 700 hectare. Het Gelderse Westervoort is nu de kleinste gemeente, met een landoppervlak van 703 hectare. Noordoostpolder is de grootste met ruim 46 duizend hectare.

Aantal gemeenten in Nederland
 Aantal gemeenten
'96625
'97572
'98548
'99538
'00537
'01504
'02496
'03489
'04483
'05467
'06458
'07443
'08443
'09441
'10431
'11418
'12415
'13408
'14403
'15393
'16390
'17388

Gemeentelijke herindelingen en bebouwing

Als gemeenten samengaan, ontstaat er een nieuwe gemeente met een nieuwe naam. Meestal gaat het hierbij om gemeenten die verhoudingsgewijs ongeveer evenveel bebouwd terrein hebben. Dat was bijvoorbeeld het geval bij de gemeenten Diever, Dwingeloo, Havelte en Vledder, die in 1998 samengingen in de nieuwe gemeente Westerveld. Van elk van deze gemeenten was tussen de 1 en 3 procent van het grondgebied bebouwd.

Als gemeenten geheel opgaan in een andere gemeente blijft één bestaande gemeentenaam intact. In dit soort gevallen zijn er vaker grotere verschillen als wordt gekeken naar het percentage bebouwd terrein. In 2015 gingen de gemeenten Graft-De Rijp en Schermer bijvoorbeeld op in de gemeente Alkmaar. Van deze twee gemeenten had Graft-De Rijp met 7 procent naar verhouding de meeste bebouwing, terwijl meer dan 55 procent van de gemeente Alkmaar bebouwd was.

Het komt minder vaak voor dat gemeenten worden opgedeeld en ondergebracht bij diverse andere gemeenten, zoals het Friese Boarnsterhim. Dit werd in 2014 verdeeld over vier andere gemeenten (Leeuwarden, Súdwest-Fryslân, Heerenveen en De Fryske Marren).