Aantal leerlingen blijft dalen, behalve in grote steden

CBS verwacht dat Nederland rond 2023 ruim 1,4 miljoen kinderen telt in de basisschoolleeftijd (4 tot 12 jaar). Dat zijn er 74 duizend minder dan in 2015 (-5 procent). Daarna zal dit aantal kinderen weer gaan stijgen, rond 2030 zijn het er ongeveer weer evenveel als nu.

Prognose kent onzekerheidsmarges

De PBL/CBS Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2016 beoogt de meest waarschijnlijke toekomstige ontwikkeling te beschrijven, rekening houdend met recente ontwikkelingen en huidige inzichten, op nationaal en regionaal niveau. Toch zijn de cijfers over basisschoolleerlingen in de toekomst met onzekerheden omgeven. Zo zijn immigratie, economische ontwikkeling en woningbouw moeilijk te voorspellen. Voor deze prognose is een nieuwe methode ontwikkeld om onzekerheidsintervallen rond de uitkomsten van de regionale prognose te schatten. Voor elke gemeente zijn naast de prognose ook zestien varianten gesimuleerd.

Contrast tussen steden en landelijk gebied

De meeste regio’s waar het aantal kinderen de afgelopen vijf jaar is afgenomen, zullen naar verwachting ook de komende jaren te maken krijgen met een verdergaande daling van het aantal 4- tot 12-jarigen. Veel van deze krimpregio’s zijn relatief sterk vergrijsd en ontgroend, waardoor er niet veel kinderen bijkomen. De regio’s waar het aantal kinderen in de basisschoolleeftijd het sterkst zal dalen zijn Limburg, Groningen, Friesland, de Achterhoek en Twente.

In de vier grote steden is het aantal bassischoolleerlingen de laatste jaren juist toegenomen. Deze trend zal in de toekomst doorzetten. Naar verwachting komen er tot 2023 in deze steden 24 duizend kinderen in de leeftijd van 4 tot 12 jaar bij (12 procent). Ook in de randgemeenten van de grote steden, zoals Rijswijk, Delft en Amstelveen zal het aantal flink groeien.
In de kleinere gemeenten (met minder dan 100 duizend inwoners) zal het aantal kinderen in de basisschoolleeftijd tot 2023 afnemen met 104 duizend. In middelgrote steden, zoals Maastricht, Groningen, Tilburg, Eindhoven, Breda en Nijmegen verwachten CBS en PBL dat dit aantal met 6 duizend zal toenemen (2 procent).

382 basisscholen gesloten in vier jaar

Een daling in het aantal kinderen heeft gevolgen voor het onderwijs. De afgelopen jaren nam dan ook het aantal basisscholen in Nederland af. In het schooljaar 2015/’16 telde Nederland 6584 basisscholen, 382 minder dan in 2011/’12. In Groningen en Zeeland daalde het aantal scholen relatief het sterkst. Hier sloten respectievelijk 37 en 32 scholen. Het sluiten van scholen hoeft niet per se het gevolg te zijn van minder leerlingen. Lokale initiatieven, naam en faam van de school spelen ook een rol bij het feit of een school open blijft of niet. CBS en PBL hebben in de regionale bevolkingsprognose niet onderzocht wat de mogelijke gevolgen zijn die de toekomstige leerlingaantallen hebben voor het onderwijsaanbod.

Kinderen in Noord-Nederland wonen verst van school af

Kinderen in krimpgebieden woonden in 2015 in het algemeen wat verder weg van hun basisschool dan kinderen in steden. In veel plattelandsgemeenten in Noord-Nederland moeten kinderen ver reizen naar hun basisschool, vaak meer dan vijf kilometer. Ook in diverse gemeenten in Flevoland is de afstand naar de basisschool groot.