Aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen daalt licht

Het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen is niet alleen absoluut, maar ook relatief gedaald. In 2003 waren er bijna 13 arbeidsongeschiktheidsuitkeringen op elke 100 personen in de werkzame beroepsbevolking, in 2016 zijn dat er 10. Dat percentage is sinds 2009 stabiel.

Daling WAO-uitkeringen sinds invoering Wet verbetering Poortwachter

De daling van het aantal arbeidsongeschiktheidsuitkeringen vanaf 2003 deed zich voor na strengere herkeuringen en de invoering van de Wet verbetering Poortwachter (2002). De wet geeft werkgevers een grotere verantwoordelijkheid om arbeidsongeschikte werknemers snel te laten terugkeren in het arbeidsproces. Na de invoering van de wet in 2002 nam de instroom in de WAO af.

Minder WAO-uitkeringen

Met ingang van 29 december 2005 is de Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) vervangen door de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Nieuwe aanvragen voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering worden gedaan op grond van de WIA. Het aantal WAO-uitkeringen neemt sindsdien dan ook steeds af, van 796 duizend eind juni 2003 tot 307 duizend eind juni 2016. In veruit de meeste gevallen heeft de beëindiging te maken met het bereiken van de AOW-gerechtigde leeftijd.

Vergrote uitstroom in 2011 door pensioen eerste lichting babyboomers

In 2011 was er een extra uitstroom uit de WAO. In dat jaar bereikten de eerste babyboomers, geboren in 1946, de AOW-gerechtigde leeftijd van 65 jaar. Er zijn toen ruim 45 duizend WAO-uitkeringen beëindigd.
In december 2015 ging 58 procent van de WAO-uitkeringen naar personen van 55 jaar en ouder. Minder dan 1 procent ging naar de groep 25- tot 35-jarigen.

Meer WIA-uitkeringen

Sinds de invoering van de WIA eind 2005 is het aantal WIA-uitkeringen toegenomen tot 243 duizend eind juni 2016. De WIA kent twee regelingen: de Inkomensvoorziening volledig arbeidsongeschikten (IVA), die een uitkering geeft bij volledige en duurzame arbeidsongeschiktheid, en de Werkhervatting gedeeltelijk arbeidsgeschikten (WGA), die uitkeert bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid. Er zijn eind juni 79 duizend IVA-uitkeringen en 164 duizend WGA-uitkeringen. Gemiddeld komen er ongeveer 23 duizend WIA-uitkeringen per jaar bij.

Minder WAZ-uitkeringen

Eind juni 2016 werden er nog 15 duizend uitkeringen verstrekt op grond van de Wet arbeidsongeschiktheidsverzekering zelfstandigen (WAZ). Dit was een verplichte verzekering voor zelfstandigen, beroepsbeoefenaren, directeuren-grootaandeelhouders en meewerkende echtgenoten tegen de financiële gevolgen van langdurige arbeidsongeschiktheid. Op 1 augustus 2004 is de wet geblokkeerd. Sindsdien kunnen zelfstandigen die op of na die datum ziek werden geen aanspraak meer maken op een uitkering in het kader van de WAZ. Voor de mensen die al een WAZ-uitkering hadden is er niets veranderd. Sinds 2004 daalt het aantal uitkeringen.

Aantal Wajonguitkeringen daalt

Voor het eerst is het aantal Wajong-uitkeringen gedaald. Eind juni 2016 werden er nog 246 duizend verstrekt. Door de invoering van de Participatiewet per 1 januari 2015 krijgen jongeren alleen bij volledige en duurzame arbeidsongeschiktheid nog een Wajong-uitkering. Gedeeltelijk arbeidsongeschikten vallen dus niet meer onder de Wajong maar onder de Participatiewet. Tussen eind juni 2015 en eind juni 2016 is het aantal Wajong-uitkeringen met bijna 4 duizend afgenomen.