Zelfstandigen positief over eigen inzetbaarheid

© ANP
Zelfstandig ondernemers zonder personeel ervaren minder werkdruk en hebben minder vaak burn-outklachten dan werknemers. Ook zijn ze meer bevlogen, vinden ze hun werk gevarieerder en willen ze later met pensioen dan werknemers. Wel voelen zelfstandig ondernemers zich vaker fysiek zwaar belast. Dit melden TNO en CBS in een grootschalig, vergelijkend onderzoek naar de duurzame inzetbaarheid van zelfstandig ondernemers en werknemers.

Zelfstandig ondernemers zonder personeel ervaren minder werkdruk dan werknemers. Ze geven minder vaak aan heel veel werk te hebben, extra hard te moeten werken of erg snel hun werk te moeten doen. Ook rapporteren zij minder vaak burn-outklachten dan werknemers. Ruim 7 procent voelt zich ten minste enkele keren per maand opgebrand door het werk. Onder werknemers is dat ruim twee keer zo veel. Burn-outklachten zijn een belangrijke risicofactor voor duurzame inzetbaarheid van werkenden.
Ook als rekening wordt gehouden met leeftijd, opleidingsniveau, geslacht en bedrijfstak blijven er verschillen tussen zelfstandig ondernemers en werknemers bestaan.

Werkdruk en burn-outklachten
 WerknemersZelfstandig ondernemers z.p.
Burn-out klachten14,47,1
Werkdruk
Erg snel werken36,523,2
Heel veel werk45,233,8
Extra hard werken30,724,2

Meer bevlogenheid en gevarieerd werk

Zelfstandig ondernemers melden meer dan werknemers bevlogen te zijn in hun werkzaamheden. Bijna 75 procent zegt regelmatig helemaal op te gaan in hun werk; van de werknemers is dat 60 procent. Zelfstandigen voelen zich doorgaans ook fitter en sterker tijdens het werk. Dit komt de inzetbaarheid op de lange termijn ten goede. Ook gevarieerd werk draagt hieraan bij. Van de zelfstandig ondernemers vindt 80 procent hun werkzaamheden vaak of altijd gevarieerd, van de werknemers 68 procent. Zelfstandig ondernemers melden ook vaker dat hun werk vereist dat ze creatief zijn en nieuwe dingen leren.

Zwaardere lichamelijke belasting

Fysieke arbeidsbelasting vormt een risico voor de duurzame inzetbaarheid van werkenden. Zelfstandig ondernemers geven vaker dan werknemers aan dat ze niet gemakkelijk kunnen voldoen aan de fysieke eisen die het werk aan hen stelt. Ook zeggen ze bij hun werk vaker gebruik te maken van gereedschap, een apparaat of voertuig dat trillingen of schudden veroorzaakt. Dit geldt vooral voor zelfstandig ondernemers - in vergelijking met werknemers - in de landbouw, bosbouw en visserij en in de nijverheid en energie, waartoe de bouw en industrie worden gerekend.

Fysiek belastend werk en werk met zwaar materieel in landbouw, industrie en bouw
 WerknemersZelfstandig ondernemers z.p.
Fysiek belastend10,620,9
Trillende werktuigen19,436,4

Langer doorwerken

De positievere inschatting van hun inzetbaarheid op lange termijn blijkt ook uit het feit dat zelfstandig ondernemers zonder personeel gemiddeld tot hun 67ste willen blijven werken. Ze denken daar ook geestelijk en lichamelijk toe in staat te zijn. Werknemers verwachten gemiddeld tot 63 jaar door te werken.

De resultaten in dit bericht zijn ontleend aan de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) en de nieuwe Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) van CBS en TNO. Deze onderzoeken worden in samenwerking met het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid uitgevoerd. Meer feiten en figuren over de duurzame inzetbaarheid van zelfstandig ondernemers zonder personeel en werknemers zijn opgenomen in de factsheet hieronder.