Conjunctuurbeeld is al sinds het voorjaar stabiel

Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok van het CBS is in januari 2015 vrijwel hetzelfde als in december. Het economisch herstel blijft broos. Vanaf de zomer van 2013 tot het voorjaar van 2014 verbeterde de conjunctuur gestaag, maar sindsdien is het tempo eruit, maakt het CBS vandaag bekend.

De Conjunctuurklok van het CBS is een hulpmiddel voor het bepalen van de stand en het verloop van de Nederlandse conjunctuur. In de conjunctuurklok komt vrijwel alle belangrijke economische informatie samen die het CBS tijdens de afgelopen maand c.q. het afgelopen kwartaal heeft gepubliceerd. 

 
Stemming consumenten verandert nauwelijks, vertrouwen producenten neemt wat af

De stemming van consumenten veranderde in januari nauwelijks. Het vertrouwen van de ondernemers in de industrie is daarentegen iets afgenomen. Dat komt doordat de producenten minder positief waren over de toekomstige productie. Ze waren wel positiever over hun orderportefeuille en hun voorraden gereed product. Alle drie de deelindicatoren van het producentenvertrouwen zijn echter positief. Bovendien ligt zowel het producenten- als het consumentenvertrouwen boven het langjarig gemiddelde.

Export en consumptie huishoudens groeien, investeringen krimpen iets

De export van goederen groeit gestaag door. Het volume van de export van goederen was in november 2014 ongeveer 5 procent groter dan in november 2013. De groei van de export was echter deze maand vooral toe te schrijven aan de wederuitvoer. De export van Nederlands product groeide niet of nauwelijks.

Vooral de export van transportmiddelen (zoals personenauto’s), landbouwproducten, metaal, machines en apparaten groeide. Ook de voedingsmiddelenindustrie exporteerde iets meer. De export van aardolieproducten was daarentegen opnieuw lager dan een jaar eerder.

Consumenten hebben in november 0,6 procent meer besteed aan goederen en diensten dan in november 2013. Ze besteedden vooral meer aan huishoudelijke apparaten en woninginrichting. Ook kochten consumenten meer fietsen. Dat hangt samen met de eindejaarsrun op de voordelige fiets van de zaak. Ook aan diensten zoals reizen met bus of trein, bezoek aan restaurant of kapper en kosten voor telefoon en verzekeringen gaven ze meer uit.

De investeringen in vaste activa krompen daarentegen iets. In november was het volume van de investeringen in materiële vaste activa 0,4 procent kleiner dan in november 2013. Deze daling is vooral te wijten aan de lagere investeringen in personenauto’s en infrastructuur. Een jaar eerder, in november 2013, werden juist veel meer auto’s gekocht. Dat had te maken met fiscale maatregelen die per 1 januari 2014 tot een verhoging van de BPM en de zakelijke bijtelling konden leiden. Veel zakelijke rijders hebben eind 2013 mogelijk de aanschaf van een personenauto naar voren gehaald.

Industrie produceert iets meer dan vorig jaar

De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie was in november 0,6 procent hoger dan in november 2013. Het groeicijfer wordt echter al een paar maanden negatief vertekend doordat in de tabaksindustrie een aanzienlijk deel van de productie is weggevallen.

Meer werklozen in december

In december is de werkloosheid opgelopen, nadat in de voorgaande drie maanden het aantal werklozen nauwelijks veranderde. Van mei tot en met augustus nam hun aantal nog sterk af. De werkloosheid bedroeg in december 8,1 procent van de beroepsbevolking. Het CBS telde in 2014 gemiddeld evenveel werklozen als in 2013.

Het aantal uitgesproken faillissementen van bedrijven en instellingen is na een piek medio 2013 fors afgenomen. In 2014 zijn er ruim een vijfde minder faillissementen uitgesproken dan in 2013, maar ten opzichte van de jaren voor de financiële crisis is het aantal faillissementen van bedrijven nog steeds hoog.

Het voorzichtige herstel van de arbeidsmarkt zette in het derde kwartaal van 2014 door. Er was een bescheiden groei van het aantal banen en vacatures. Vooral het aantal banen voor uitzendkrachten nam toe. Daarentegen daalt het aantal banen in de zorg en de bouw nog aanzienlijk.

Het totale aantal uitzenduren is in het derde kwartaal van 2014 verder toegenomen. Dat is vooral toe te schrijven aan meer langlopende uitzendcontracten in de vorm van detachering of payrolling. In het derde kwartaal is echter ook voor het eerst dit jaar het aantal kortdurende contracten toegenomen. 

Economische groei fragiel

Uit de tweede raming van de economische groei bleek dat de Nederlandse economie in het derde kwartaal van 2014 met 0,1 procent is gegroeid ten opzichte van een kwartaal eerder. Deze minieme groei is vooral te danken aan de uitvoer en, in iets mindere mate, de investeringen. Bij de kwartaal-op-kwartaalgroei is rekening gehouden met werkdag- en seizoeneffecten.

In 2014 zijn er nu twee kwartalen achter elkaar van lichte groei gemeten, volgend op een eerste kwartaal met krimp. Per saldo stond de economie er eind september 2014 wel beter (0,4 procent) voor dan eind 2013, maar het herstel van de Nederlandse economie is nog fragiel. Ten opzichte van de hoogconjunctuur in de eerste helft van 2008 is de Nederlandse economie nog altijd 2,4 procent kleiner.

Ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder was er in het derde kwartaal een groei van de Nederlandse economie van 1,0 procent. Deze groei is te danken aan meer export, iets hogere investeringen en wat meer consumptie door consumenten. De overheidsconsumptie was nagenoeg gelijk aan die van vorig jaar.

Meer cijfers staan in het dossier Conjunctuur.

Voor meer conjunctuurinformatie zie: conjunctuurbericht.