Per 1 januari 2015 393 gemeenten

Per 1 januari 2015 zijn 16 gemeenten bij een herindeling betrokken. Daarvan zijn 6 nieuwe gemeenten gevormd. Alkmaar krijgt Schermer en Graft – De Rijp erbij; Groesbeek Millingen aan de Rijn en Ubbergen; Krimpenerwaard ontstaat uit samenvoeging van Bergambacht, Nederlek, Ouderkerk, Schoonhoven en Vlist; Nissewaard uit Bernisse en Spijkenisse; Oss en ’s-Hertogenbosch krijgen ieder een stukje Maasdonk, dat wordt opgeheven. Dat brengt het totaal aantal gemeenten op 393. Dit maakt het CBS vandaag bekend.

Gemeentelijke herindelingen per 1 januari 2015

Daling minder snel

In 1840 bestond ons land nog uit 1 219 gemeenten. Sindsdien is het aantal flink gedaald als gevolg van bestuurlijk herindelingen. Het doel was steeds om het gemeentebestuur krachtiger en doelmatiger te maken zonder belemmeringen van gemeentegrenzen. In 1856 kwam het aantal gemeenten onder de 1 200. Daarna duurde het tot 1922, 66 jaar, voordat Nederland minder dan 1 100 gemeenten had. Vooral na 1960 zette de daling goed door. Het snelst ging het tussen 1997 en 2002, toen we in vijf jaar van minder dan 600 naar minder dan 500 gemeenten gingen. De daling tot onder de vierhonderd gemeenten duurde voor het eerst weer langer dan eerdere passages van een honderdtal, dertien jaar.

Aantal gemeenten 1915–2015

Eerst van bovenaf, nu van onderaf

Gemeentelijke herindelingen waren tot 2002 centrale beslissingen. Per 2002 vinden gemeentelijke herindelingen in principe plaats van onderaf. Het betekent dat vanaf dat moment gemeenten zelf beslissen of en met welke andere gemeenten zij samengaan.

Vanaf 1 januari zijn de gemeenten verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg voor langdurig zieken en ouderen. Om deze gedecentraliseerde taken in het sociaal domein goed in te kunnen vullen zijn verschillende gemeenten in gesprek over samenwerking of samengaan.

Aantal gemeenten 1915–2015