Conjunctuurbeeld is al sinds het voorjaar stabiel

Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok van het CBS is in december hetzelfde als in november. Het economisch herstel blijft broos. Vanaf de zomer van 2013 tot het voorjaar van 2014 verbeterde de conjunctuur gestaag, maar sindsdien is het tempo eruit. In de Conjunctuurklok van december houden verbeteringen en verslechteringen elkaar in evenwicht maakt het CBS vandaag bekend.

De Conjunctuurklok van het CBS is een hulpmiddel voor het bepalen van de stand en het verloop van de Nederlandse conjunctuur. In de conjunctuurklok komt vrijwel alle belangrijke economische informatie die het CBS tijdens de afgelopen maand c.q. het afgelopen kwartaal heeft gepubliceerd samen. 

Conjunctuurklokindicator (ongewogen gemiddelde van de 15 klokindicatoren)

Stemming producenten verbetert verder

De afgelopen maand is het vertrouwen van de ondernemers in de industrie verder verbeterd. Producenten zijn vooral positiever over hun orderportefeuille. Ook hun oordeel over de verwachte bedrijvigheid verbeterde. De stemming van consumenten veranderde in december nauwelijks ten opzichte van november. Het consumentenvertrouwen is sinds oktober 2007 negatief, maar ligt wel iets boven het gemiddelde van de afgelopen twintig jaar. Ook het producentenvertrouwen ligt boven het langjariggemiddelde.

Producenten- en consumentenvertrouwen, seizoengecorrigeerd

Export, investeringen en consumptie huishoudens groeien

De export van goederen groeide ook in oktober flink. Het volume van de export van goederen was ruim 5 procent groter dan in oktober 2013. Een maand eerder groeide de export al met ruim 6 procent. De groei van de export is toe te schrijven aan zowel de uitvoer van Nederlandse product als de wederuitvoer. Nederlandse bedrijven exporteerden vooral meer transportmiddelen, machines en apparaten dan een jaar eerder.

Ook de investeringen in vaste activa groeiden. In oktober was het volume van de investeringen in materiële vaste activa 5 procent groter dan in oktober 2013. Deze stijging is vooral te danken aan de hogere investeringen in gebouwen, infrastructuur en machines. In september groeide de investeringen met 3,5 procent.

Consumenten hebben in oktober 0,2 procent meer besteed aan goederen en diensten dan in oktober 2013. Ze besteedden vooral meer aan huishoudelijke apparaten en woninginrichting. Ook kochten consumenten meer tweewielers zoals fietsen en motoren. Ook aan diensten zoals reizen met bus of trein, bezoek aan restaurant of kapper en kosten voor telefoon en verzekeringen gave ze meer uit.

Industrie produceert iets meer dan vorig jaar

De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie was in oktober 0,4 procent hoger dan in oktober 2013. Het groeicijfer is wat negatief vertekend doordat in de tabaksindustrie een aanzienlijk deel van de productie is weggevallen. Het grootste gedeelte van de bedrijfsklassen in de industrie realiseerde groei.

Iets meer banen, vooral voor uitzendkrachten

Het voorzichtige herstel van de arbeidsmarkt zette in het derde kwartaal van 2014 door. Er was een bescheiden groei van het aantal banen en vacatures. Vooral het aantal banen voor uitzendkrachten nam toe. Daarentegen daalt het aantal banen in de zorg en de bouw nog aanzienlijk.

In november is de werkloosheid vrijwel gelijk gebleven. Het aantal werklozen is de laatste maanden nagenoeg stabiel. Er zijn echter wel meer mensen aan het werk.

Het aantal uitgesproken faillissementen van bedrijven en instellingen is na een piek medio 2013 fors afgenomen, maar is nog relatief hoog vergeleken met de jaren voor de crisis. In de eerste elf maanden van dit jaar zijn er ruim eenvijfde minder faillissementen uitgesproken dan in dezelfde periode van 2013.

Het totale aantal uitzenduren is in het derde kwartaal van 2014 verder toegenomen. Dat is vooral toe te schrijven aan meer langlopende uitzendcontracten in de vorm van detachering of payrolling. In het derde kwartaal is echter ook voor het eerst dit jaar het aantal kortdurende contracten toegenomen.

Ontwikkeling van het bruto binnenlands product (seizoengecorrigeerd)

Economische groei fragiel

Uit de tweede raming van de economische groei bleek dat de Nederlandse economie in het derde kwartaal van 2014 met 0,1 procent is gegroeid ten opzichte van een kwartaal eerder. Deze minieme groei is vooral te danken aan de uitvoer en, in iets mindere mate, de investeringen. Bij de kwartaal-op-kwartaalgroei is rekening gehouden met werkdag- en seizoeneffecten.

In 2014 zijn er nu twee kwartalen achter elkaar van lichte groei gemeten, volgend op een eerste kwartaal met krimp. Per saldo stond de economie er eind september 2014 wel beter (0,4 procent) voor dan eind 2013, maar het herstel van de Nederlandse economie is nog fragiel. Ten opzichte van de hoogconjunctuur in de eerste helft van 2008 is de Nederlandse economie nog altijd 2,4 procent kleiner.

Ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder was er in het derde kwartaal een groei van de Nederlandse economie van 1,0 procent. Deze groei is te danken aan meer export, iets hogere investeringen en wat meer consumptie door consumenten. De overheidsconsumptie was nagenoeg gelijk aan die van vorig jaar.

Meer cijfers staan in het dossier Conjunctuur.

Voor meer conjunctuurinformatie zie: conjunctuurbericht.