Loonkloof vrouwen en mannen, feit of fictie?

Verdienen vrouwen gemiddeld per uur minder dan mannen; rekening houdend met verschillen in de wijze waarop zij zich positioneren en bewegen op de arbeidsmarkt? Uit statistisch onderzoek van het CBS blijkt dat het moeilijk is deze vraag betrouwbaar te beantwoorden. Er zijn inderdaad verschillen in het gemiddelde uurloon, zelfs na correctie voor een aantal verklarende factoren. Maar omdat niet voor alle belangrijke aspecten gecorrigeerd kan worden is onduidelijk of het resterende loonverschil wordt veroorzaakt door ongelijke behandeling of door andere factoren. Over de hele linie neemt het beloningsverschil af, maar het krimpt het sterkst bij de overheid. Het beloningsverschil is het grootst bij werknemers met kinderen.

Veel factoren van invloed op het uurloon

De hoogte van het loon hangt af van een groot aantal factoren, zoals het type werk dat men doet, de sector waarin men werkt, het soort bedrijf, maar ook van persoonlijke prestatiefactoren en zakelijke ambitie.Hoeveel iemand per uur verdient, is zoals gezegd mede afhankelijk van de sector waarin men werkt. Vrouwen werken vaker in sectoren waar sprake is van een relatief laag gemiddeld uurloon zoals de horeca, de cultuursector en de sector gezondheid en welzijn.

Gemiddeld uurloon en aandeel vrouwen naar economische activiteit

Verder levert een deeltijdbaan gemiddeld per uur minder op dan een voltijdbaan. Vrouwen werken veel vaker dan mannen in deeltijd. Drie op de vier vrouwen werkten in 2012 in deeltijd ten opzichte van nog geen één op de drie mannen.
Als men voor dit alles niet corrigeert verdienen vrouwen in 2012 gemiddeld 18,6 procent minder dan mannen.
In het onderzoek ‘Gelijk loon voor gelijk werk’ van het CBS wordt zoveel mogelijk rekening gehouden met een groot aantal van deze factoren. Hierdoor ontstaat een beter beeld van de daadwerkelijke loonverschillen tussen vrouwen en mannen. Wel blijft er nog een onverklaard beloningsverschil over.

Resterende beloningsverschil is niet noodzakelijkerwijs gelijk aan loondiscriminatie

Een aantal factoren is niet meegenomen bij het corrigeren van het beloningsverschil, zoals ambitie, motivatie of onderhandelingsvaardigheden van een persoon, omdat gegevens daarover ontbreken of niet goed te kwantificeren zijn. Zo zijn er geen cijfers beschikbaar over onderhandelingsvaardigheden, terwijl op dit vlak wel verschillen kunnen bestaan tussen vrouwen en mannen. Ambitie zou deels in cijfers uit te drukken zijn door te kijken naar het aantal uren dat wordt overgewerkt. Uit CBS-cijfers blijkt dat mannen in 2012 mannen gemiddeld meer overwerkten dan vrouwen, 39 procent tegenover 31 procent. Aannemelijk is dat werknemers die meer overwerken gemiddeld meer per uur verdienen. Met deze factoren is geen rekening gehouden bij het corrigeren van het loonverschil tussen vrouwen en mannen.

Werknemers die regelmatig overwerken

Loonverschil tussen vrouwen en mannen krimpt het sterkst bij de overheid

Het gecorrigeerde beloningsverschil is over de jaren gekrompen, vooral bij de overheid. Daar nam het beloningsverschil af van 7 procent in 2008 naar 4 procent in 2012. Hier speelt onder andere mee dat er ten opzichte van 2008 meer hoogopgeleide vrouwen werken bij de overheid, terwijl het aantal hoogopgeleide mannen juist iets is afgenomen. In 2012 waren twee van de drie vrouwelijke werknemers bij de overheid hoog opgeleid en bij de mannen was dit net iets meer dan de helft van de werknemers. In het bedrijfsleven kromp het gemiddelde loonverschil alleen tussen 2008 en 2010, maar zette de krimp tussen 2010 en 2012 niet door. In het bedrijfsleven is nauwelijks verschil te zien tussen vrouwen en mannen in het opleidingsniveau en de ontwikkeling van het opleidingsniveau over de afgelopen vier jaren.

Gecorrigeerd beloningsverschil tussen vrouwen en mannen

Beloningsverschil het grootst onder werknemers met kinderen

Het gecorrigeerde beloningsverschil is het grootst onder werknemers met thuiswonende kinderen en dan vooral in het bedrijfsleven. Daar verdienden vrouwen in 2012 gemiddeld 14 procent minder dan hun mannelijke collega’s. Bij werknemers zonder thuiswonende kinderen was het beloningsverschil in het bedrijfsleven drie maal zo klein. Binnen de overheid lagen deze verschillen minder ver uiteen; 2,4 procent voor werknemers zonder kinderen in huis tegen 5,8 procent bij werknemers met kinderen in huis.

Gecorrigeerd beloningsverschil tussen vrouwen en mannen

Bron:

• Rapport: Gelijk loon voor gelijk werk
• StatLine: Deeltijd- en voltijdbanen naar geslacht