De Nederlandse economie 2013

Vandaag publiceert het CBS De Nederlandse economie 2013. In deze publicatie wordt een uitgebreid beeld geschetst van de economische structuur van Nederland en de ontwikkelingen daarin in 2013. Daarnaast staan er in de publicatie een vijftal achtergrondartikelen over uiteenlopende onderwerpen die allen verband houden met bijzondere ontwikkelingen in de Nederlandse economie van de laatste jaren.

Het beeld van 2013 dat oprijst uit de publicatie is dat van een matig jaar. De economie kromp met 0,7 procent en de consumptie door huishoudens en de investeringen liepen verder terug. Het aantal banen van werknemers ging fors omlaag en de werkloosheid bedroeg gemiddeld 8,3 procent van de beroepsbevolking. Het reëel beschikbaar inkomen daalde met 0,9 procent. Kortom, de crisis die in 2008 begon, was ook in 2013 nog niet ten einde.

Toch waren er vooral in de tweede helft van het jaar wel voorzichtige tekenen van herstel. Het consumentenvertrouwen steeg vanaf augustus opmerkelijk snel. Ook op de markt voor koopwoningen was een verbetering zichtbaar. Zo vertoonden de verkopen van woningen vanaf juli een stijgende lijn. De malaise op de woningmarkt was tot nog toe een van belangrijkste redenen dat de crisis hier zo lang aanhoudt. Veel andere Noordwest-Europese landen zitten al langer op de weg van het herstel.

De achtergrondartikelen in de publicatie gaan over de grondstofafhankelijkheid van de Nederlandse economie, illegale activiteiten, investeringen, de inkomensverdeling tussen huishoudens en bedrijven, en de overheidsfinanciën.

Nederlandse economie sterk afhankelijk van ingevoerde grondstoffen Nederland beschikt over relatief weinig eigen natuurlijke hulpbronnen, terwijl de economie zwaar leunt op de export en sectoren die veel energie en materialen gebruiken. Wat wij aan metaal verbruiken is allemaal ingevoerd. En ondanks onze aardgasvoorraad wordt het merendeel van de hier verbruikte fossiele brandstoffen eveneens ingevoerd. Overigens is de Nederlandse materiaalconsumptie per hoofd van de bevolking relatief laag vergeleken met andere Europese landen. Dit hangt voor een groot deel samen met de hoge bevolkingsdichtheid.

Aandeel illegale activiteiten binnen Nederlandse economie 0,4 procent Het aandeel van illegale activiteiten binnen de Nederlandse economie is voor 2010 geschat op 0,4 procent. Binnen de illegale economie is de cannabissector met een aandeel van ongeveer 40 procent het grootst, gevolg door prostitutie (20 procent) en harddrugs (15 procent). Binnen EU-verband is afgesproken dat illegale activiteiten vanaf september 2014 meegenomen moeten worden in het stelsel van economische statistieken, de nationale rekeningen. Voor illegale activiteiten is het echter veel moeilijker om betrouwbare schattingen te maken dan voor legale activiteiten.

Investeringen in Nederland sinds 2008 sterk gekrompen Een veel gehoorde bewering is dat de investeringen in Nederland achterblijven en dat bedrijven hun inkomsten in eigen zak houden. De crisis heeft inderdaad met name de investeringen in onroerend goed in de afgelopen jaren ver teruggeworpen. Ook klopt het dat (niet-financiële) ondernemingen verhoudingsgewijs steeds meer investeren in het buitenland. De buitenlandse activiteiten vormen dan ook een steeds belangrijker bron van inkomsten voor bedrijven. Worden de buitenlandse investeringen meegenomen, dan blijkt er van het oppotten van winsten door Nederlandse ondernemingen echter geen sprake. Hierover is op 10 september een verkorte versie verschenen.

Aandeel van bedrijven in nationaal inkomen gestegen, dat van huishoudens gedaald Het nationaal inkomen wordt verdiend door de verschillende sectoren binnen de Nederlandse economie. Het aandeel van bedrijven binnen het beschikbaar inkomen is de laatste dertien jaar groter geworden, terwijl dat van huishoudens afnam. Een van de oorzaken hiervan zijn de betaalde belastingen: deze stegen voor huishoudens, maar daalden voor bedrijven. Hierover is al op 9 september een artikel naar buiten gebracht, samen met een verkorte versie.

Ook zonder rentelasten nog een overheidstekort Hoewel de Nederlandse overheidsschuld de laatste jaren sterk is opgelopen, namen de rentelasten alleen maar af. Ook in vergelijking met andere Europese landen betaalde de Nederlandse overheid relatief weinig rente. Onder andere hierdoor voldeed Nederland in 2013 aan de drieprocentsnorm van het overheidstekort. Dit neemt niet weg dat andere indicatoren voor de gezondheid van de Nederlandse overheidsfinanciën een minder rooskleurig beeld van de situatie schetsen. Zonder rentelasten heeft Nederland bijvoorbeeld altijd nog een overheidstekort, anders dan een land als Italië.