Overheidstekort gedaald tot 4,2 procent

Het overheidstekort kwam eind juni 2012 uit op 4,2 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Dit komt overeen met 25 miljard euro op jaarbasis. Hiermee is het tekort iets lager dan eind 2011. Toen was het tekort 4,5 procent.  De schuld steeg tot 68,2 procent van het bbp. Het tekort én de schuld voldoen nog steeds niet aan de Europese begrotingsnormen.

Ontwikkeling tekort en schuld van de overheid

Inkomsten terug op niveau 2008

Het overheidstekort op jaarbasis nam af doordat de inkomsten meer toenamen dan de uitgaven. De inkomsten van de overheid stegen licht. Vooral de opbrengsten uit de loonbelasting en sociale premies zijn het afgelopen half jaar gestegen. Verder ontving de overheid ook meer inkomsten uit dividend van De Nederlandsche Bank en uit aardgasbaten. De overheidsinkomsten zijn nu terug op het niveau van 2008, het begin van de financiële crisis.

Uitgaven stabiel

De uitgaven stabiliseren zich vanaf het begin van 2010 rond 300 miljard euro. Dit is echter ruim 25 miljard euro hoger dan aan het begin van de crisis. De sociale uitkeringen in geld en vooral de zorguitgaven bleven in het eerste halfjaar van 2012 stijgen. Deze hogere uitgaven werden gecompenseerd door lagere investeringen en loonkosten. De investeringen dalen sinds 2010 fors, de loonkosten dalen sinds vorig jaar langzaam. Ten slotte droegen ook de bezuinigingen op de kinderopvangtoeslag bij aan het beteugelen van de overheidsuitgaven. Voor elke euro die de overheid uitgaf, kwam zij het eerste halfjaar van 2012 meer dan 8 cent tekort.

Ontwikkeling inkomsten en uitgaven van de overheid

Grote tekorten sociale fondsen

Twee derde van het overheidstekort werd veroorzaakt door het Rijk, een kwart door de sociale fondsen zoals de werkloosheidsfondsen, en een tiende door de lokale overheden. De sociale fondsen worden ruwweg voor 85 procent gefinancierd uit wettelijke premies en voor 15 procent uit Rijksbijdragen. Zonder de financiële bijdragen van het Rijk uit de belastingen zouden de sociale fondsen verantwoordelijk zijn voor het gehele overheidstekort van 25 miljard euro. Deze inkomensoverdrachten van het Rijk aan de sociale fondsen namen het eerste halfjaar van 2012 met 20 procent toe.

Léonard Haakman

Bron:
• StatLine, Overheidsfinanciën; kerncijfers
• De Nederlandse economie per kwartaal