Nederlands bedrijfsleven investeerde in 2009 minder in kennis
Door de economische crisis heeft het Nederlandse bedrijfsleven in 2009 ruim 7 procent minder in kennis geïnvesteerd dan een jaar eerder. Een dergelijke daling is in de periode 1987-2008 niet eerder voorgekomen. In totaal heeft het bedrijfsleven in 2009 ongeveer 43 miljard euro geïnvesteerd in kennis. Dit is 52 procent van de totale investeringen.
Kennisinvesteringen, 2009 (mld euro)
Minder kennisinvesteringen
De teruggang in kennisinvesteringen in de afgelopen jaren staat in schril contrast met de profilering van Nederland als een kenniseconomie. In de periode 1992-2001 bedroeg de gemiddelde groei van de kennisinvesteringen 4,6 procent op jaarbasis. Dat ging samen met snelgroeiende investeringen in computersoftware, onder andere als gevolg van nieuwe internettoepassingen. Daarnaast werd ook veel geïnvesteerd in merknamen en organisatiestructuren.
De groei van de kennisinvesteringen was ook structureel groter dan die van de economie als geheel. Na 2001 is de toename van de kennisinvesteringen echter sterk achter gebleven bij de economische groei. In vergelijking met de periode 1992-2001 lijkt de economische groei in recente jaren minder aangedreven door extra inzet van kennis. Overigens daalden in 2009 de investeringen in overige vaste activa door hun doorgaans grotere conjunctuurgevoeligheid veel sterker dan de kennisinvesteringen.
Investeringen en bbp
Kennisinvesteringen belangrijk voor economische groei
In de periode 1996-2001 groeide de productie gemiddeld met 4,3 procent per jaar. Hierbij heeft de toename van het productiemiddel kenniskapitaal een aanzienlijke rol gespeeld, met een bijdrage van 0,5 procentpunt.
In de jaren daarna zwakte de productiegroei af en in 2009 was er zelfs een productiekrimp. Door de afnemende kennisinvesteringen was de bijdrage van kenniskapitaal aan de productiegroei vrijwel nihil. Opvallend in de periode 2001-2007 is de sterke productiviteitsgroei, het deel van de productiegroei dat niet kan worden toegerekend aan een grotere inzet van productiemiddelen.
Bijdrage productiemiddelen aan productiegroei
Het kan dat de behaalde efficiencywinsten in de periode 2001-2007 deels verband houden met de aanzienlijke kennisinvesteringen die in de periode ervoor zijn gedaan. De minimale uitbreiding van kenniskapitaal in recente jaren heeft mogelijk nadelige consequenties voor toekomstige efficiencyverbeteringen en het groeipotentieel van de Nederlandse economie.
Murat Tanriseven