Overheidsuitgaven lopen nog steeds sterk op

De overheid heeft in de eerste helft van 2010 ruim 7 miljard euro meer uitgegeven dan een jaar eerder. De inkomsten stegen met ruim 3 miljard euro minder hard. Hierdoor liep het overheidstekort over de afgelopen vier kwartalen op tot ongeveer 35 miljard euro, ofwel 6 procent van het bbp. 

Ontwikkeling inkomsten en uitgaven van de overheid (voortschrijdende jaartotalen)

Uitgaven ruim 7 miljard euro hoger

In het eerste halfjaar van 2010 waren de uitgaven hoger dan een jaar eerder. De overheid heeft vooral meer uitgegeven aan sociale uitkeringen en voorzieningen (voornamelijk AWBZ en de basiszorg). Hieraan werd bijna 4 miljard euro meer uitgegeven dan een jaar eerder. Daarnaast waren de Europese afdrachten bijna 2 miljard euro hoger. Dat komt doordat er in 2009 met terugwerkende kracht kortingen zijn uitgekeerd. De lonen van de ambtenaren droegen voor 1 miljard bij aan de stijging van de overheidsuitgaven.

Inkomsten groeien weer

De inkomsten lopen doorgaans in de pas met de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (bbp). Het bbp steeg de afgelopen kwartalen weer. Ook de inkomsten namen in het eerste halfjaar van 2010 weer toe. Zij waren ruim 3 miljard euro hoger dan in dezelfde periode van 2009.

De belasting- en premiebaten namen met 4,5 miljard euro toe. De btw-opbrengsten en de vennootschaps- en dividendbelasting noteerden weer een kleine stijging. De opbrengsten uit de loon- en inkomstenbelasting stagneerden in tegenstelling tot 2009. De premiebaten namen daarentegen wel nog met 2 miljard euro toe. De stijging van de overheidsinkomsten werd gedempt door lagere rente- en dividendopbrengsten en door lagere aardgasbaten.

Ontwikkeling overheidssaldo

Overheidstekort stijgt naar 6 procent van het bbp

Het overheidstekort over de afgelopen vier kwartalen kwam uit op 6 procent van het bbp. De Europese Europese bovengrens bedraagt 3 procent. Door het oplopende tekort steeg de schuld van de overheid de eerste helft van 2010 naar 366 miljard euro. Dit is bijna 20 miljard hoger dan eind 2009. De schuldquote kwam uit op 63,3 procent van het bbp. De Europese schuldnorm is 60 procent van het bbp.

Ontwikkeling overheidsschuld

Léonard Haakman

Bron: StatLine, Kwartaalsectorrekeningen
De Nederlandse economie per kwartaal