Wajong-uitgaven blijven stijgen

Afgelopen jaren bleven de uitgaven aan Wajong-uitkeringen stijgen. Ging het in 2003 nog om bijna 1,3 miljard euro, in 2008 is dat opgelopen tot bijna 1,9 miljard euro. Eind 2008 waren er 178 duizend uitkeringen aan Wajongers. In totaal is in 2008 voor circa 10,8 miljard euro aan arbeidsongeschiktheidsuitkeringen verstrekt.

Uitgaven aan Wajong-uitkeringen

Stijging Wajong heeft meerdere oorzaken

De toename van de uitgaven aan de Wajong-uitkeringen komt onder andere doordat leerlingen uit het Voortgezet Speciaal Onderwijs en het Praktijkonderwijs in de Wajong terechtkomen. Daarnaast speelt een rol dat mensen vanuit de bijstand naar de Wajong gaan. Verder hangt het ook samen met een betere herkenning van relatief nieuwe ziektebeelden zoals autisme en ADHD.

Om zoveel mogelijk Wajongers aan het werk te krijgen en te houden wordt een nieuwe wet Werkregeling Wajong voorbereid. Naar verwachting wordt deze wet per 1 januari 2010 van kracht.

Vanaf 2007 weer stijging uitgaven voor arbeidsongeschikte werknemers

In 2008 is 8,5 miljard euro uitgegeven aan arbeidsongeschiktheidsuitkeringen voor werknemers (WAO en WIA). Dat was in 2003 nog 9,6 miljard euro.

Tussen 2003 en 2006 daalde de uitgaven met 1,5 miljard euro door maatregelen tegen langdurig ziekteverzuim en strengere herkeuringseisen. Verder verminderde in 2005 de instroom van arbeidsongeschikten eenmalig doordat werkgevers het loon van zieken twee jaar in plaats van één jaar moesten doorbetalen. Met de introductie van de WIA in 2006 is de instroom door strengere toelatingscriteria verder beperkt.

Vanaf 2007 nemen de uitgaven weer toe, terwijl het aantal uitkeringen licht afneemt. Dit komt door de verhoging van de uitkering voor volledig arbeidsongeschikten van 70 naar 75 procent. Daarnaast zijn de uitkeringen aan gedeeltelijk arbeidsongeschikten vanaf 1 januari 2008 met 5 procent verhoogd voor de eerste twee uitkeringsmaanden. Bovendien stegen de uitgaven doordat in 2007 en 2008 de 45- tot 50-jarige WAO-ers herbeoordeeld werden op basis van criteria van vóór 2004.

Uitgaven aan WAO- en WIA-uitkeringen

Uitgaven voor WAZ lopen af

In 2008 is 367 miljoen euro aan uitkeringen verstrekt aan arbeidsongeschikte zelfstandigen. Deze vloeien nog voort uit de WAZ die per 1 augustus 2004 is afgeschaft. Vanaf die datum kunnen zelfstandigen zelf bepalen of zij een particuliere verzekering tegen arbeidsongeschiktheid afsluiten. Per 1 juli 2008 is er een nieuwe rijksgefinancierde regeling waardoor vrouwelijke zelfstandigen recht hebben op een zwangerschapsuitkering.

Linda Peters

Bron: StatLine, Wettelijke sociale zekerheidsinstellingen, financiën