Libellen profiteren van schoner water

Het gaat de laatste jaren goed met de libellen in ons land. De meeste soorten nemen toe of blijven stabiel. Vooral de soorten van beken en vennen doen het goed. Er zijn echter ook soorten die afnemen.

Ontwikkeling van alle soorten libellen samen

Schoner water

Een van de redenen dat het goed gaat met de libellen is de verbetering van de waterkwaliteit in onze beken en vennen. Schoner water betekent een toename van water- en oeverplanten. De grotere variatie in water- en oeverbegroeiing heeft een positief effect op de meeste libellensoorten. Naast verbetering van de waterkwaliteit kan ook de verandering van het klimaat een oorzaak zijn voor het toenemen van een aantal libellensoorten.

Gemiddelde trend van libellen voor beken, vennen, laagveenmoerassen en duinwateren

Voor soorten die kenmerkend zijn voor beken, zoals bosbeekjuffer, weidebeekjuffer en blauwe breedscheenjuffer is schoner water gunstig. Een aantal libellen van vennen neemt zelfs sterk toe, zoals koraaljuffer, tengere pantserjuffer en smaragdlibel. Naast verbetering van de waterkwaliteit, speelt ook de afname van de verzuring een rol.

Gemiddelde trend van vier libellen die kenmerkend zijn voor verzuurde vennen

Een aantal soorten gaat echter achteruit. Dat zijn juist de vier soorten die vooral vóórkomen in sterk verzuurde vennen, zoals de zwarte heidelibel, gewone pantserjuffer, viervlek en watersnuffel.

Het gevaar van verdroging

Ook de soorten van de laagveenmoerassen nemen de laatste jaren weer iets toe. Het herstel van de waterkwaliteit in deze moerassen blijft echter achter bij vennen en beken. Verdroging in laagveenmoerassen wordt vaak bestreden door vervuild gebiedsvreemd water in te laten. Soorten die het goed doen zijn de bruine korenbout, gevlekte witsnuitlibel en vroege glazenmaker. De groene glazenmaker, een soort die voorkomt op de Habitatrichtlijn, gaat echter sterk achteruit.

In de duinen gaat het met de libellen niet goed. Ook algemene soorten als paardenbijter en gewone pantserjuffer nemen in de duinen sterk af. Een belangrijke oorzaak is dat veel kleine duinwateren gevoelig zijn voor verdroging. Mogelijk zal door het terugdringen van de verdroging de libellen in de duinen de komende jaren weer in aantal gaan toenemen.

Lodewijk van Duuren (CBS) en Dick Groenendijk (De Vlinderstichting)