Werkloosheid jaren dertig hoogste ooit

Tijdens de depressie van de jaren dertig van de vorige eeuw was de werkloosheid ongekend hoog. In het piekjaar 1935 zat 19,4 procent van de beroepsbevolking zonder werk, dat zijn ongeveer 650 duizend arbeidsjaren. Oorzaak van deze werkloosheidsexplosie was de krimp van de economie met 7 procent tussen 1929 en 1934. De uitvoer viel 28 procent terug, de bedrijfsinvesteringen 25 procent.

Werkloosheid, 1921–1939

Hoogste werkloosheid tijdens de depressie in bouw

Op het hoogtepunt van de crisis had in de nijverheid bijna een derde van de werknemers geen werk. In de bouw was dat zelfs meer dan de helft. De werkloosheid was er niet alleen hoog, maar ook hardnekkig. In 1939 was daar nog ongeveer een kwart van de werknemers zonder werk. Ook de metaalindustrie werd, met meer dan 40 procent werkloosheid, zwaar getroffen, maar daar daalde de werkloosheid snel, tot 12 procent in 1939.

Werkloosheid onder de afhankelijke beroepsbevolking, 1935

Hoogste naoorlogse werkloosheid begin jaren tachtig

Na de Tweede Wereldoorlog volgde een periode van langdurige flinke economische groei met een lage werkloosheid. Vanaf 1970 steeg de werkloosheid geleidelijk, maar bleef relatief laag. Dat veranderde tijdens de crisis van begin jaren tachtig.

Tussen 1980 en 1982 kromp de economie met 2 procent. De grootste daling zat toen bij de bedrijfsinvesteringen (13 procent) en de consumptie van huishoudens (4 procent), terwijl de uitvoergroei weliswaar vertraagde, maar positief bleef. De werkloosheid steeg naar een top van 10,2 procent in 1983 en 1984.

Daarmee bleef de werkloosheid in de jaren tachtig veel lager dan in de jaren dertig. Ook was de stijging van de werkloosheid minder explosief dan destijds, en trad de daling eerder in dan in de jaren dertig.

Werkloosheid, 1970–2008

Net zoveel mannen als vrouwen werkloos

Na de jaren tachtig piekte de werkloosheid onder invloed van een neergaande conjunctuur in 1994 op 8,5 procent en in 2004 en 2005 op 6,5 procent. Het werkloosheidspercentage was daarmee toen echter minder groot dan in 1983 en 1984. Een ander verschil is dat toen evenveel mannen als vrouwen werkloos waren. In eerdere piekjaren waren meer mannen werkloos.

Voor alle perioden van sterk oplopende werkloosheid in de afgelopen tachtig jaar geldt dat de piek in de werkloosheid zich pas voordoet als de economie alweer begint aan te trekken.

Gert den Bakker, Bas van den Elshout en Michiel Vergeer

Bron:
StatLine, Werkloosheid, 1970–2007
Estimation of the Dutch interwar labour force