Zacht weer remt consumptiegroei

Al sinds het vierde kwartaal van 2006 drukt een fors lager gasverbruik de consumptiegroei aanzienlijk. Zowel in het eerste als in het tweede kwartaal van 2007 hebben huishoudens ongeveer 1,5 procent meer besteed dan een jaar eerder. In 2006 was de consumptiegroei bijna het dubbele hiervan.

Lager gasverbruik

Het groeitempo van de consumptie door huishoudens is sterk teruggevallen. Door het zachte weer verbruikten huishoudens eind 2006 en in de eerste zes maanden van 2007 veel minder gas dan in dezelfde periode een jaar eerder. Als het gasverbruik buiten beschouwing blijft, wordt het effect duidelijk zichtbaar. De consumptiegroei in het eerste kwartaal van 2007 is dan geen 1,4 maar 2,7 procent. Niet alleen was het eerste kwartaal van 2007 zachter dan normaal, het eerste kwartaal van 2006 was ook nog eens kouder dan gemiddeld. In het vierde kwartaal van 2006 en in het tweede kwartaal van 2007 komt de consumptiegroei zonder het gasverbruik 0,4 procentpunt hoger uit. Exclusief het gasverbruik groeit de consumptie door huishoudens dan ook bijna even hard als in 2006.

Consumptie door huishoudens

Eindafrekening met energiebedrijf

De uitgaven aan gas worden bij de consumptie toegerekend aan de periode waarin de huishoudens het gas daadwerkelijk verbruikten. Het effect is dan ook het sterkst in de maanden waarin het meest gestookt wordt. Huishoudens zien daarentegen de financiële meevallers door het lagere gasverbruik pas terug in de eindafrekening met het energiebedrijf. Wel moeten ze rekening houden met een hogere gasprijs. Die was in het eerste halfjaar ongeveer 10 procent hoger dan een jaar eerder.

Bestedingen aan duurzame goederen groeien nog altijd sterk

Huishoudens besteedden in de eerste twee kwartalen van 2007 ruim 5 procent meer aan duurzame goederen dan een jaar eerder. In 2006 was er ook al een sterke stijging, met 6 procent. Dat is de hoogste groei sinds het begin van deze eeuw. Tot de duurzame goederen behoren onder meer kleding, schoenen, meubels, wasmachines, televisies, computers en auto’s. De bestedingen aan duurzame goederen zijn gevoelig voor schommelingen in de conjunctuur en kunnen sterk fluctueren.

Consumptie naar bestedingscategorie

Aan voeding, inclusief dranken en tabak, is in de eerste twee kwartalen samen 1,7 procent meer besteed dan in dezelfde periode van 2006. Dit is ongeveer 0,5 procentpunt minder dan gemiddeld in 2006. Ook de bestedingen aan de diensten namen minder toe dan gemiddeld in 2006. Huishoudens gaven vooral meer uit aan vervoer en communicatie en in de horeca. De bestedingsgroei van diensten werd gedrukt door een wijziging in de financiering van de kinderopvang per 1 januari 2007. Die zorgt in 2007 voor een neerwaarts effect op de bestedingen van huishoudens aan diensten van ongeveer 0,5 procentpunt. Hierdoor wordt de totale consumptiegroei geremd met circa 0,25 procentpunt.

De daling van de bestedingen aan overige goederen is toe te schrijven aan het lagere gasverbruik. Behalve gas behoren tot de overige goederen onder meer ook kranten, boeken, schoonmaakmiddelen, cosmetica, motorbrandstoffen en bloemen.

Grote verschuiving in consumptiepatroon

In 2006 bedroeg de waarde van de binnenlandse consumptie bijna 253 miljard euro. Aan diensten werd 133 miljard besteed, met huisvesting als grootste kostenpost. Verder werd 49 miljard uitgegeven aan duurzame goederen en 35 miljard aan voeding, inclusief dranken en tabak. De uitgaven aan overige goederen bedroegen eveneens ruim 35 miljard euro.

Aandeel in binnenlandse consumptie door huishoudens, 2006

Het aandeel van de diensten in de binnenlandse consumptie is de afgelopen decennia aanzienlijk toegenomen. In 1987 had 43 procent van de uitgaven betrekking op diensten, waaronder telefonie, huisvesting, verzekeringen, uit eten gaan en reizen met bus of trein. Twintig jaar later was dit opgelopen tot 53 procent. Huishoudens gingen in deze periode onder meer op grote schaal gebruik maken van nieuwe diensten als mobiele telefonie en internet. Aan communicatie werd in 2006 bijna 11 miljard euro uitgegeven, in 1987 nog geen 2 miljard.

Aandeel in binnenlandse consumptie door huishoudens, 1987

Consumptie groeit minder dan economie

De groei van de consumptie door huishoudens is al zo’n zestien kwartalen lager dan de groei van de economie als geheel. Van de andere onderdelen is vooral de uitvoer de laatste jaren sterk gegroeid. De exportgroei lag duidelijk boven de economische groei.

Consumptie- en economische groei

De jaren 2003 tot en met 2005 waren voor de huishoudens magere jaren. Het reëel beschikbaar inkomen daalde zowel in 2003 als in 2005, alleen in 2004 was er een kleine verbetering. Ook op de arbeidsmarkt was de situatie weinig rooskleurig met een oplopende werkloosheid en een krimpend aantal banen.