Handelsoverschot naar ongekende hoogte

De Nederlandse uitvoer was in 2005 31,5 miljard euro groter dan de invoer. Nooit eerder was dit handelsoverschot zo groot. Ten opzichte van een jaar eerder steeg het overschot met 4,0 miljard euro en ten opzichte van 1999 was het ruim 20 miljard euro hoger. Deze aanzienlijke toename is vooral toe te schrijven aan de sterk gestegen handelsoverschotten van chemische producten en voeding. Na Duitsland heeft Nederland in de EU-15 het grootste handelsoverschot.

Handelssaldo goederen

Chemische producten en voeding groot aandeel in het overschot

De stijging van het handelsoverschot tussen 1999 en 2005 is bijna voor de helft te verklaren door een groeiend overschot in chemische producten en voeding. Zonder deze goederen zou het overschot in 2005 ruim 29 miljard euro lager zijn en uitkomen op slechts 3 miljard euro. Verder is het handelssaldo tussen 1999 en 2005 gestegen doordat het flinke handelstekort in machines en vervoermaterieel in die periode is omgebogen tot een klein overschot. Deze omslag wordt onder andere veroorzaakt door een sterke toename van de uitvoer van machines.

Handelsoverschotten enkele goederen

Groei handelsoverschot door toename handelsvolume

Tussen 1999 en 2005 is het volume van de uitvoer met circa 38 procent gestegen, terwijl de uitvoerwaarde steeg met 49 procent. In diezelfde periode steeg het invoervolume met bijna 33 procent, terwijl de invoerwaarde met 40 procent steeg. Hieruit blijkt dat de gestegen in- en uitvoerwaarde in overgrote mate door volumestijging wordt bepaald. Dit betekent eveneens dat de waardestijging van het handelsoverschot sinds 1999 voornamelijk uit een toename van het handelsvolume bestaat.

Nederlandse bijdrage aan EU handelssaldo sterk toegenomen

Sinds 1980 zijn er uitsluitend handelsoverschotten op de Nederlandse goederenbalans gerealiseerd. Het handelsoverschot (volgens de Europese definitie) is in 2005 ten opzichte van 1999 ruim verdrievoudigd. In 1999 droeg Nederland 11,7 miljard euro bij aan het Europese handelsoverschot van 46,5 miljard. In 2005 stond Nederland met 35 miljard op de tweede plaats achter Duitsland. Binnen de EU-15 was er in 2005 een handelstekort van 1,2 miljard.

Handelssaldo goederen, inclusief doorvoer

Aandeel Nederland in Europese handel toegenomen

Nederland is een belangrijk distributieland voor Europa. Het Nederlandse aandeel in de totale handel van de EU-15 is sinds 1995 toegenomen. In 1995 werd 8 procent van de Europese invoer door Nederland ingevoerd. In 2005 is dit aandeel opgelopen tot 10 procent. Duitsland, de grootste economie in de EU-15, voerde toen 21 procent in.
De Nederlandse uitvoer vormde 9 procent van de totale EU-15 uitvoer in 1999. Dit aandeel is in 2005 uitgekomen op 11 procent. Hiermee was de Nederlandse bijdrage aan de uitvoer van de EU-15 de op twee na grootste, na Duitsland en Frankrijk.

Stagnatie economie, stagnatie handelsoverschot

De stagnatie van de Nederlandse economie tussen 2002 en 2004 komt tot uitdrukking in het vrijwel gelijkblijvend overschot in deze jaren. Zowel de invoer- als de uitvoerwaarde waren zelfs lager dan in 2001. Pas in 2004 kwamen de in- en uitvoerwaarde weer boven het niveau van 2001 uit en nam de omvang van de internationale handel weer toe. Dit hing samen met het aantrekken van de economische groei in 2004.

Marjolijn Jaarsma