Rijk gaf meer uit in 2005

In 2005 bedroegen de rijksuitgaven 132,9 miljard euro. Dat is 2,2 procent meer dan in 2004. Een jaar eerder daalden de rijksuitgaven nog met 0,5 procent. In de periode 2001–2003 namen de rijksuitgaven jaarlijks met gemiddeld 7 procent toe.

Rijksuitgaven

Rijk draagt meer bij aan AOW-fonds

In 2005 vormden sociale voorzieningen de grootste uitgavenpost (26,6 miljard euro), gevolgd door onderwijs (24,8 miljard euro). De uitgaven voor sociale voorzieningen zijn in 2005 ook met het grootste bedrag (+2 miljard euro) gestegen. Deze stijging hing vooral samen met de rijksbijdrage aan het AOW-fonds. Door 1,4 miljard euro extra aan dit fonds te verstrekken, kon de AOW-premie ongewijzigd blijven. Verder ging er meer geld naar de AOW’ers om hun koopkracht te verbeteren en naar de opvang van kinderen (elk +0,3 miljard euro).

Rijksuitgaven per beleidsterrein, 2005*

Hogere afdracht aan Europa

De uitgaven voor algemeen bestuur, buitenlandse betrekkingen en ontwikkelingssamenwerking zijn in 2005 met 1 miljard euro toegenomen. De helft hiervan had betrekking op de hogere afdracht van het Bruto Nationaal Inkomen aan de Europese Unie. Verder is 0,3 miljard euro toegevoegd aan het budget van de belastingdienst vanwege de taakuitbreiding. Voor hulp aan de door de tsunami getroffen landen en schuldkwijtschelding aan arme landen is 0,2 miljard euro extra uitgetrokken.

Groei rijksuitgaven per beleidsterrein, 2005*

Onderwijsuitgaven blijven stijgen

De uitgaven voor onderwijs zijn in 2005 0,7 miljard euro hoger dan in 2004. Hiermee blijft de groei licht achter bij de ontwikkelingen in 2004 en 2003 (+0,9 en +1,0 miljard euro). In 2005 gaf het rijk 0,3 miljard euro extra uit aan het primair onderwijs vanwege het toegenomen aantal leraren, de aanschaf van ict-leermiddelen en het onderwijs aan leerlingen met een handicap of gedragsstoornis. Bij het voortgezet onderwijs heeft vooral het grotere aantal leerlingen geleid tot een verhoging van de rijksbijdrage van 0,3 miljard euro.

Minder geld voor exportkredieten en stedelijke vernieuwing

In 2005 is vooral minder besteed aan algemene economische aangelegenheden en aan volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu (elk -0,3 miljard euro). Bij de algemene economische aangelegenheden had dit te maken met lagere schade-uitkeringen voor exportkredietverzekering. Bij volkshuisvesting, ruimtelijke ordening en milieu is minder uitgegeven voor stedelijke vernieuwing en energiebesparende maatregelen in woningen. Verder waren er in 2004 incidentele meeruitgaven van 0,1 miljard euro voor de sluiting van draaitrommelovens en de beëindiging van chloortransporten.

Fred Arkesteijn