Lichte daling rijksuitgaven in 2004

In 2004 bedroegen de rijksuitgaven 130,1 miljard euro. Dat is 0,5 procent minder dan in 2003. Een jaar eerder was er nog een groei van de rijksuitgaven van 6,4 procent. 

Rijksuitgaven

Meeste geld voor sociale voorzieningen en onderwijs

Sociale voorzieningen vormen de grootste uitgavenpost (24,5 miljard euro), gevolgd door onderwijs (24,0 miljard euro). De uitgaven voor verkeer, vervoer, communicatie en waterstaat namen in 2004 met 0,7 miljard euro af. Dit had vooral te maken met de lagere uitgaven voor de aanleg van de hogesnelheidslijn-zuid. Verder is er minder geld uitgetrokken voor het beheer en onderhoud van waterkeringen en ontvingen de regionale mobiliteitsfondsen minder bijdragen van het rijk.

Rijksuitgaven per beleidsterrein, 2004

Geld voor sociale voorzieningen

De uitgaven voor sociale voorzieningen zijn in 2004 0,7 miljard euro lager dan in 2003. Er is vooral minder geld gegaan naar de fondsen voor de volksverzekeringen (AOW en ANW). Verder is er minder uitgegeven voor de opvang van asielzoekers, het gevolg van een lagere instroom.

Fondsen voor de regionale overheid

De uitgaven aan de fondsen voor de regionale overheid (het gemeente-, provincie- en BTW-compensatiefonds zijn met 2,2 miljard euro afgenomen. Deze daling hing vooral samen met de instelling van het BTW-compensatiefonds in 2003, waar 1,7 miljard euro naartoe ging. Om de invoering budgettair neutraal te laten lopen, heeft het rijk in 2004 haar jaarlijkse bijdrage aan het gemeente- en provinciefonds met hetzelfde bedrag verlaagd. Bovendien is 0,3 miljard euro uit het gemeentefonds genomen vanwege de overheveling van middelen voor kinderopvang naar het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en de beperking van het minimabeleid.

Ontwikkeling rijksuitgaven per beleidsterrein, 2004

1,6 miljard euro meer voor gezondheidszorg

De uitgaven voor gezondheidszorg zijn in 2004 het meest toegenomen. De lasten namen toe tot 9,5 miljard euro. Dat is 1,6 miljard euro (20 procent) meer dan in 2003. Deze stijging had vrijwel geheel betrekking op de compensatie die het rijk verstrekt heeft aan het fonds voor de AWBZ voor tegenvallende premieopbrengsten als gevolg van het nieuwe belastingstelsel 2001.

Meer geld voor onderwijs en algemeen bestuur

Ook de uitgaven aan onderwijs en algemeen bestuur zijn in 2004 toegenomen Bij het voortgezet onderwijs hebben de studiefinanciering en de uitvoering van CAO-afspraken geleid tot een verhoging van de rijksbijdrage met 0,5 miljard euro. De aanpak van het lerarentekort en het onderwijs aan leerlingen met een handicap of gedragsstoornis resulteerden in een extra rijksbijdrage aan het basisonderwijs van 0,2 miljard euro. Bij algemeen bestuur had 0,7 miljard euro betrekking op de hogere afdracht aan de Europese Unie.

Fred Arkesteijn