Minder uren gewerkt dan overeengekomen

Het aantal uren dat werknemers gemiddeld werken ligt lager dan het aantal overeengekomen uren. Dit komt doordat er meer uren aan diverse vormen van verzuim verloren gaan dan dat er extra worden gewerkt.

Verloop van overuren en verliesuren

In 2004 was het urenverlies in Nederland iets minder dan 5 procent. Overwerk, zowel betaald als onbetaald, zorgde voor bijna 3 procent extra gewerkte uren. Per saldo is er dus bijna 2 procent minder gewerkt dan contractueel is vastgelegd. Van de uren die verloren gaan overheerst het ziekteverzuim. Daarnaast spelen de uren voor kort verzuim (bijvoorbeeld tandartsbezoek) en weerverlet een belangrijke rol. De uren die niet gewerkt worden wegens ouderschapsverlof, shorttime en stakingen leggen weinig gewicht in de schaal.

Zowel overwerk als urenverlies neemt af

In de periode 2001-2004 nam zowel het percentage extra gewerkte uren als het percentage minder gewerkte uren licht af. Dit hangt waarschijnlijk samen met de laagconjunctuur en de terugloop van werkgelegenheid. In een periode van laagconjunctuur wordt er minder betaald overwerk verricht en neemt het ziekteverzuim af. Daarnaast zijn er in de afgelopen jaren maatregelen getroffen die het ziekteverzuim hebben teruggedrongen.

Overuren en verliesuren per bedrijfstak, 2004

In het vervoer meer gewerkt dan overeengekomen

Op bedrijfstakniveau bestaan er aanzienlijke verschillen in het percentage urenverlies en extra uren. In de bedrijfstak vervoer en communicatie wordt het meest overgewerkt: bijna 8 procent van het aantal overeengekomen uren. Het merendeel van de betaalde overuren binnen deze bedrijfstak wordt gemaakt bij het wegvervoer. In de bouwnijverheid is het urenverlies het grootst, te weten 7 procent. Weerverlet, dat alleen een rol speelt in de bouw, is hiervan de voornaamste reden. Het urenverlies als gevolg van weerverlet ligt de laatste jaren om en nabij de 2 procent. De landbouw is de bedrijfstak met het minste urenverlies.

Het saldo van meer en minder werken

Het saldo van meer en minder gewerkte uren is het laagst bij de overheid (inclusief onderwijs). Ongeveer 4,5 procent gaat hier verloren. Dit is het saldo van 0,8 procent overwerk en ruim 5,3 procent urenverlies. De bedrijfstak vervoer en communicatie heeft het hoogste saldo. Door het vele overwerk wordt hier ruim 3 procent meer gewerkt dan contractueel is vastgesteld.

Erik van Hoogteijlingen en Hans Langenberg