Vogels broeden steeds vroeger

De vondst van het eerste kievitsei ligt tegenwoordig zo’n twaalf dagen eerder dan rond 1900. Het is een teken dat kieviten steeds eerder in het voorjaar zijn gaan broeden.

Broedseizoen begint vroeger

Een verklaring voor het vroegere begin van de broed is de intensivering van de bemesting van het grasland en de ontwatering, waardoor de bodemprocessen eerder op gang kwamen en het gras eerder en sneller groeide. De kievit had hierdoor eerder de goede omstandigheden om te gaan broeden.

De voortgaande vervroeging van de vondst van het eerste kievitsei na 1970 komt waarschijnlijk doordat het steeds warmer wordt. Voedsel en dekking voor de jongen komen eerder in het jaar beschikbaar.

Vondst eerste kievitsei

Pimpelmees speelt in op warmere lente

Vergeleken met 1986 broedt de pimpelmees tegenwoordig circa tien dagen eerder. Insectenetende vogels zoals de pimpelmees moeten ervoor zorgen dat hun jongen opgroeien als de beschikbaarheid van voedsel het grootst is. Omdat de lentes de laatste decennia warmer worden, zijn er ook eerder in het jaar insecten. De pimpelmees speelt in op de warmere lentes door eerder te gaan broeden.

Eilegdatum pimpelmees

Bonte vliegenvanger begint eerder te broeden

Bij de bonte vliegenvanger is de gemiddelde legdatum sinds 1986 met zeven dagen vervroegd. De bonte vliegenvanger overwintert in West-Afrika en kan minder goed inspelen op de warmere lente en de vroegere insectenpiek want de vogel komt niet eerder dan gebruikelijk terug. De vrouwtjes beginnen wel sneller na aankomst te broeden dan vroeger om de insectenpiek niet helemaal te missen.

Eilegdatum bonte vliegenvanger

Veel dieren eerder actief door warmer klimaat

De laatste dertig jaar is de gemiddelde jaartemperatuur in ons land circa 1,5 graad Celsius gestegen. Een dergelijke stijging van de temperatuur kan een merkbare invloed hebben op de natuur. De komst van niet-inheemse soorten, de vervroeging van de bloei en groei van planten en het eerder leggen van eieren hangen hier nauw mee samen. Dagvlinders en reptielen lijken ook eerder in het jaar actief te worden, maar de tijdreeksen zijn nog te kort om dit met zekerheid te kunnen zeggen.

Gemiddelde jaartemperatuur

Lodewijk van Duuren en Leo Soldaat