Vaker straffen maar niet strenger

Vaker maar niet strenger. Daarmee zijn de afdoening door het Openbaar ministerie (OM) en de strafoplegging door rechters in de periode 1996-2003 samen te vatten.

Afdoeningen door OM (procentueel)

Meer taakstraffen door Openbaar ministerie

In 2003 heeft het OM ruim 108 duizend zaken afgedaan. Van deze afdoeningen zijn zes op de tien transacties. De overige drie wijzen van afdoening door het OM (technische sepots en beleidssepots en taakstraffen) zijn evenredig verdeeld, elk met ruim 12 procent.

In de loop van de periode 1996-2003 heeft het OM 5 procent meer zaken afgedaan. De technische en beleidssepots zijn respectievelijk met 48 procent en 25 procent afgenomen tot 13 duizend elk. Het aantal opgelegde taakstraffen is in deze periode daarentegen verviervoudigd tot 14 duizend. Dit betekent dat het OM niet zozeer strenger is gaan straffen, maar de zaken wel serieuzer benadert en afhandelt.

Opgelegde straffen door de rechter (1996 = 100)

Strafoplegging rechter

In geval van schuldigverklaring heeft de rechter in 2003 bijna 123 duizend straffen opgelegd. Van deze straffen is 32 procent van de gevallen een vrijheidsstraf; een geldboete wordt in 42 procent opgelegd en een taakstraf in 26 procent.

In de periode 1996-2003 zijn er vooral meer gevangenis- en taakstraffen opgelegd, respectievelijk 52 en 82 procent. Deze ontwikkeling laat zien dat de taakstraf, overigens ook de taakstraffen die de officier van justitie of het OM oplegt, een belangrijke plaats heeft gekregen. Bovendien kan de taakstraf snel geëffectueerd worden en legt deze vorm van behandeling geen beslag op de celcapaciteit.

Duur van de (deels) onvoorwaardelijke door de rechter opgelegde vrijheidsstraffen (procentueel)

Duur vrijheidsstraffen

In 2003 legt de rechter in eenderde van de zaken een (deels) onvoorwaardelijke vrijheidsstraf op tot een maand.

Vrijheidsstraffen met een duur van een jaar en langer worden in een op de acht zaken opgelegd.

In de periode 1996-2003 is het aantal opgelegde (deels) onvoorwaardelijke vrijheidsstraffen met 52 procent toegenomen. Het aantal korte opgelegde straffen (tot twee weken) is meer dan verdubbeld en de straffen van twee weken tot een maand en van een tot drie maanden zijn met respectievelijk 47 en 63 procent toegenomen. Vrijheidsstraffen van een jaar en langer zijn met 27 procent toegenomen. Hieruit kan geconcludeerd worden dat de rechter de laatste jaren vaker geconfronteerd wordt met daders van minder ernstige misdrijven.

Frits Huls

Bron: StatLine:

• Strafopleggingen rechter
• Afdoeningen OM