Werkloosheid en economische groei
De werkloosheid is de afgelopen twee jaar sterk gestegen. In 2001 telde Nederland gemiddeld 252 duizend werklozen. In 2003 is dit aantal gegroeid tot 396 duizend. Ook in de eerste maanden van 2004 blijft de werkloosheid toenemen.
De stijging van de werkloosheid hangt samen met de geringe economische groei. In de periode 1980–2003 steeg de werkloosheid altijd als de economische groei beneden de 2,3 procent bleef.
Groei nodig om toename arbeidsaanbod op te vangen
Er komen voortdurend nieuwe arbeidskrachten op de markt, door bevolkingsgroei en een toenemende arbeidsparticipatie. Tussen 1980 en 2003 groeide de beroepsbevolking onafgebroken van 5 naar 7,5 miljoen personen. Er is een zekere economische groei nodig om deze mensen aan werk te helpen. Bovendien zorgen technologische ontwikkelingen, zoals de verdergaande automatisering, ervoor dat er minder arbeidskrachten nodig zijn om een gegeven productieniveau te halen.
Toename beroepsbevolking
Arbeidsmarkt reageert met vertraging
Omslagpunten bij lage economische groei vallen niet precies samen met omslagpunten bij hoge werkloosheid. De arbeidsmarkt reageert namelijk met enige vertraging op economische ontwikkelingen. Daardoor kan het gebeuren dat de werkloosheid nog enige tijd toeneemt terwijl de economie groeit.
Zo volgde op de economische dieptepunten van 1982 en 1993 perioden van zogeheten baanloze groei. De economie moet eerst voldoende hersteld zijn voordat een stijging van de werkloosheid tot stilstand kan komen.
Omgekeerd resulteert een daling van de economische groei niet direct in een stijging van de werkloosheid. Zo begon de werkloosheid pas te stijgen in 2001 toen de economie al een tijd over haar hoogtepunt heen was.
In de periode 1980–2003 liggen de omslagpunten van de werkloosheid steeds bij een economische groei van rond de 2,3 procent, de gemiddelde jaarlijkse groei over de hele periode.
Werkloosheid en economische groei
Remko Hijman
Bron: Sociaal-economische trends
Een uitgebreide versie van dit artikel verschijnt in het CBS-periodiek Sociaal-economische trends (2004) 1.