Groeiende vraag naar dure zorg

De productiewaarde van de zorg in Nederland is tussen 1987 en 2002 met ruim 130 procent gestegen. Dat is meer dan de ontwikkeling van de productiewaarde van de Nederlandse economie. Die is in dezelfde periode met 110 procent toegenomen.

Correctie voor prijsveranderingen wijzigt dit beeld. De stijging van het productievolume van de zorg (+42 procent) is in de periode 1987–2002 namelijk achtergebleven bij de rest van de Nederlandse economie (+56 procent).

Productievolume zorg en Nederlandse economie

De stijging van het productievolume van de zorg bleef eveneens achter bij de toename van de reële bestedingsmogelijkheden van de Nederlandse bevolking. Deze steeg met ongeveer 52 procent in deze periode.

Bevolkingssamenstelling verandert

De zorgvraag wordt voor een groot deel bepaald door het aantal ouderen. In de periode 1987–2002 is de bevolkingssamenstelling in zoverre veranderd dat de totale bevolking met ongeveer 10 procent is gestegen en het aantal 80-plussers met maar liefst 35 procent. Deze ontwikkeling zal naar verwachting nog verder doorzetten. Dit betekent dat, ondanks de relatief achterblijvende zorgproductie van de afgelopen periode, de zorgvraag naar verwachting verder zal toenemen.

Zorg relatief duur

De prijsstijging van de zorgproductie (+63 procent) was aanzienlijk groter dan die van het BBP (+41 procent) over deze periode.

Uit vergelijking van productieontwikkeling en ontwikkeling van het arbeidsvolume in de zorg blijkt, dat in de zorg de hoeveelheid benodigde arbeid per eenheid product vrijwel constant is in de tijd. Dit in tegenstelling tot de totale Nederlandse economie, waar de arbeidsproductiviteit gemiddeld met 1,2 procent per jaar is toegenomen. Het achterblijven van de arbeidsproductiviteit is een bekend verschijnsel bij de dienstensector in het algemeen. De zorg en de dienstensector zijn vrij arbeidsintensief.

Ontwikkeling arbeidsvolume zorg en totale economie

Loonkosten in zorg en totale economie lopen in de pas

Van de andere kant blijkt over de totale periode de stijging van de loonkosten per arbeidsjaar nagenoeg gelijk te zijn voor de zorg en de totale economie.

Ontwikkeling arbeidskosten zorg en totale economie

Zorg ook in toekomst duur

Als een verwachte groeiende zorgvraag gecombineerd wordt met een lage arbeidsproductiviteitsontwikkeling, dan betekent dit dat de zorg relatief duur zal blijven in de toekomst, zelfs als de arbeidskostenontwikkeling in de zorg gelijke tred houdt met de rest van Nederland (zoals in de hier bekeken periode het geval was).

Leo Hiemstra