Arbeidsproductiviteit stagneert voor tweede jaar op rij
Net als in 2001 is ook in 2002 de groei van de arbeidsproductiviteit in de marktsector laag, gemiddeld 0,2 procent. Een zo geringe groei van de productie per arbeidsjaar, twee jaar achter elkaar, is uitzonderlijk.
Daling van productie én arbeidsvolume
De geringe groei van de arbeidsproductiviteit in 2002 is het resultaat van een daling van het volume van de toegevoegde waarde en een nog iets sterkere daling van het arbeidsvolume.
Zo’n lage groei komt niet vaak voor, en al helemaal niet twee jaar achter elkaar. Ook in 1996 stagneerde de groei van de arbeidsproductiviteit. Toen was er sprake van een omgekeerde ontwikkeling: de werkgelegenheid groeide snel, gecombineerd met een gelijke groei van de toegevoegde waarde.
Arbeidsproductiviteit marktsector
Sterke groei productie van telecommunicatie
In 2001 en 2002 was de arbeidsproductiviteitsgroei gering in de industrie (0,1 procent gemiddeld) en de financiële en zakelijke dienstverlening (0,5 procent gemiddeld). De groei was relatief hoog in de bedrijfstak vervoer en communicatie (2,4 procent gemiddeld). In de telecomsector groeide de productie met gemiddeld ruim 8 procent, terwijl de werkgelegenheid niet toenam. Nieuwe technieken en kostenreducties werkten in de telecommunicatie efficiency verhogend. In de handel en horeca daalde de arbeidsproductiviteit in 2001 en 2002 met 1,2 procent.
Groei en stagnatie
De verklaring voor de fluctuaties in de groei van de arbeidsproductiviteit ligt in de ongelijktijdige ontwikkeling van de productie en de werkgelegenheid.
De werkgelegenheid reageert doorgaans vertraagd op de ontwikkelingen van de conjunctuur. Zo groeide de arbeidsproductiviteit in het hersteljaar 1994 met maar liefst 3,1 procent doordat de economie groeide zonder een toename van werkgelegenheid. Pas in 1995 begon de werkgelegenheid aan te trekken. De productie en werkgelegenheid groeiden in 1996 in hetzelfde tempo. Het laatste werd vooral veroorzaakt door de sterke groei van de arbeidsinzet in de financiële en zakelijke dienstverlening.
In 2001 stagneerde de groei van de arbeidsproductiviteit in de marktsector doordat de economische groei terugviel terwijl de arbeidsinzet toenam met 0,7 procent. In 2002 verslechterden de economische vooruitzichten verder en nam ook de werkgelegenheid af.
Arbeidsproductiviteit marktsector, Europa en Nederland
In Europees perspectief is de arbeidsproductiviteitsgroei in ons land hoog. In de periode 1996–2000 lag het 5-jaars voortschrijdend gemiddelde van de arbeidsproductiviteit in de marktsector op 1,7 procent. Dat is hoger dan de gemiddelde arbeidsproductiviteitsgroei in alle landen van de Europese Unie (1,4 procent). Dit kwam vooral door de hogere economische groei in Nederland (3,7 procent) in vergelijking met de Europese Unie (2,7 procent).
Frederik Heinsius en Gert-Jan van Steeg
Bron: Nationale Rekeningen - Economische kerncijfers (PDF: 15 kB)