Granen voor de afwisseling

Boeren verbouwen de laatste jaren weer meer graan. Granen beslaan in Nederland ruim 200 duizend hectare. Dit is een oppervlakte ter grootte van de provincie Limburg en vergelijkbaar met het snijmais-areaal. Met uitzondering van 1999 stijgt de graanoppervlakte sinds 1993.

Vruchtwisseling

Een gespecialiseerde akkerbouwer heeft ruwweg eenderde van het bedrijfsoppervlakte bestemd voor graan, meestal wintertarwe of zomergerst. De belangrijkste teeltcentra van granen bevinden zich op de zeekleigebieden. Voor de meeste bedrijven is graan een vast onderdeel in het bouwplan voor een goede vruchtwisseling. De wisseling is bedoeld om ziektes te voorkomen en om de grond niet uit te putten. Er wordt naast aardappelen en bieten ook graan verbouwd, bij gebrek aan een alternatief in de akkerbouw.

Oppervlakte graan in Nederland

Minder wintertarwe

In Groningen en Zeeland ligt 40% van de korenvelden. In 2001 is de graanoogst goed te noemen met een opbrengst van 7.700 kg per ha. Dat is een stijging van 1% ten opzichte van 2000. Alle graansoorten laten dit jaar goede gemiddelde opbrengsten zien.

De geteelde oppervlakten wintergraan en zomergraan fluctueren onder andere vanwege wisselende omstandigheden tijdens de inzaai. De oppervlakte wintertarwe is in 2001 met 16% gedaald tot ruim 100 duizend ha. Wintertarwe geeft van de graansoorten de hoogste opbrengst. Deze tarwekorrels wegen gemiddeld 8.700 kg per ha. De totale graanopbrengst wordt in 2001 geraamd op bijna 1,6 miljard kilo. Bijna 56% hiervan bestaat uit wintertarwe.

Brouwgerst in opmars

Opmerkelijk is de ontwikkeling van zomergerst, voornamelijk bestemd voor bierbrouwerijen. De geteelde oppervlakte zomergerst is nog nooit zo hoog geweest. In de afgelopen vijf jaar is dit areaal met 90% fors toegenomen. In Noordoost-Nederland is sinds 1993 een sterke uitbreiding geweest. Bijna de helft van het areaal van 62 000 ha wordt nu in Groningen en Drenthe geteeld. In Friesland, Drenthe en Overijssel is zomergerst de belangrijkste graansoort geworden. De opbrengst van 6 500 kg per ha is in 2001 hoog. De totale oogst van zomergerst is de helft groter dan in 2000 en bedraagt 400 miljoen kg.

Regionale ontwikkeling areaal zomergerst

Tot halverwege de vorige eeuw was rogge, met meestal meer dan 200 duizend hectare, het meest geteelde gewas in Nederland. Tegenwoordig wordt nog geen 4.000 hectare rogge geteeld. Ook haver was vroeger een veelvoorkomend gewas. Tot 1960 werd in Nederland circa 150 duizend hectare geteeld. In de Landbouwtelling 2001 kwam het areaal net boven de 2.500 hectare uit. Triticale, een kruising tussen tarwe en rogge, beslaat in 2001 ruim 5.000 hectare.

Folkert van der Werf