Boeren verminderen uitstoot stikstof

Sinds de invoering van de mineralenboekhouding (Minas) in januari 1998 is de bemesting met stikstof flink gedaald. In 1999 is met dierlijke mest 11% minder stikstof op het land gebracht dan in 1997. In 2000 was dat volgens een voorlopig cijfer zelfs 15% minder.

Er bestaat al een mestbeleid sinds 1984. Tot 1998 was dat voornamelijk gericht op de vermindering van de hoeveelheid fosfaat uit dierlijke mest. Aangenomen werd, dat de hoeveelheid stikstof wel samen met die van fosfaat zou afnemen.

Na 1984 is de hoeveelheid fosfaat in dierlijke mest met een kwart verminderd. De stikstof is echter niet ‘meegelift’. Pas sinds de mineralenboekhouding – vanaf dat moment worden boeren ook afgerekend op hun stikstofoverschot – ligt de uitstoot van stikstof onder het niveau van 1984.

Weliswaar was de hoeveelheid stikstof in dierlijke mest ook in 1998 al lager dan in 1997, maar dat kwam voor een deel door de extreem natte zomer van 1998. Door het natte weer konden de koeien minder de wei in en werd er meer geconserveerd ruwvoer gebruikt. Nu is duidelijk dat de vermindering van de hoeveelheid stikstof structureel is. Er worden minder dieren gehouden en de hoeveelheid stikstof in veevoer is gedaald.

Uitscheiding mineralen door de Nederlandse veestapel

In de gebieden met een mestoverschot zijn de overschotten afgenomen. Afgezien van het jaar waarin de varkenspest heerste, is dit voor het eerst sinds 1995. Vooral het overschot aan varkensmest is gedaald. Dat komt voor een deel doordat er in de voormalige varkenspestgebieden minder varkens worden gehouden dan voor de pest. In de andere overschotgebieden is 10% meer varkensmest afgevoerd. Van de mest die boeren van hun bedrijf afvoeren naar gebieden zonder mestoverschot is ongeveer tweederde deel varkensmest.

Ondanks de verminderde stikstofuitstoot is de kwaliteit van sloot- of grondwater nog niet veel verbeterd. Er komt nog steeds teveel stikstof in het water terecht. In 1999 kwam nog in bijna de helft van de gemeenten meer stikstof uit dierlijke mest op de grond terecht dan maximaal is toegestaan volgens de normen in de Europese Nitraatrichtlijn die vanaf 2003 zullen gaan gelden.

Martha van Eerdt