Glastuinbouw verkast
In de traditionele glastuinbouwgebieden – het Westland en de omgeving van Aalsmeer – kunnen de tuinders hun bedrijven nauwelijks meer uitbreiden. Door dit ruimtegebrek trekken ze naar elders. Maar ze gaan het liefst niet te ver. In Bleiswijk en omgeving staan nu 1 400 ha kassen. Daar, en ook ten zuiden van Rotterdam, neemt de oppervlakte onder glas nog toe.
Tuinbouw onder glas, 1999
Kwekers zijn nogal gehecht aan een kassengebied dicht bij de veiling. De specifieke kennis en expertise in gebieden rondom een veiling biedt de kwekers meer kansen voor research en plantenveredeling. Het is overigens de laatste jaren minder noodzakelijk om een kassenbedrijf in de buurt van een veiling te vestigen. De aanvoer van groenten via de veilingen is verminderd en er gaan meer groenten via de handel, dan wel rechtstreeks, naar grootwinkelbedrijven.
In kassen worden groenten meestal geteeld op steenwol. Door deze teelt op een zogenaamd substraat in plaats van, zoals vanouds, op de aarde doet de grondsoort van de vestigingsplaats er niet meer toe.
Groei buiten Westland en Aalsmeer
Gemeenten met tuinbouwlocaties elders in het land azen op glascultuur, want het levert werk op. In verhouding neemt de oppervlakte glastuinbouw er sterk toe. Dat komt vooral, doordat de locaties buiten West-Nederland vrij klein zijn. Uitgedrukt in hectare glas gaat namelijk maar een beperkt deel van de traditionele tuinbouwgebieden over naar andere provincies. Eerder is het zo dat een bedrijf in bijvoorbeeld Limburg meer uitbreidt dan een in Zuid-Holland.
Rond Venlo is 1 000 ha onder glas in gebruik; het tuinbouwgebied strekt zich uit tot in Noord-Brabant. Daar en in het westelijk Peelgebied is sinds 1993 ruim 100 ha bijgekomen. Het is de enige geconcentreerde locatie waar de glastuinbouw significant toeneemt.
In de Betuwe is, verdeeld over twee centra, 500 ha glascultuur. De oppervlakte glas blijft hier stabiel. In de afgelopen zes jaar is verhoudingsgewijs een sterke toename te constateren in Emmen en in West-Friesland. Desondanks blijven de tuinbouwgebieden daar bescheiden van omvang. Verder is er verspreid over het land een relatief grote toename in een aantal gemeenten waar te nemen. Deze kassen staan minder geconcentreerd in een gebied dan in de glastuinbouwlocaties.
Liever in het westen
In Friesland groeit het tuinbouwgebied nauwelijks. De economische betekenis van de glastuinbouw in die provincie omvat nog geen twee procent van de landbouw. De afgelopen jaren is er een nieuw kassengebied ontstaan waar men voornamelijk groenten teelt. Het gebied voorziet in goedkope ruimte voor kwekers uit vooral het Westland en Aalsmeer.
Glastuinbouw locaties
Ondanks alle nieuwe glastuinbouwlocaties blijven de Zuid-Hollandse kwekers bij een noodzakelijke verplaatsing liever in de open gebieden in West-Nederland. Wat de tuinders vooral op hun stek houdt, is de mentaliteit in een tuinbouwgebied. De handel, de toeleveranciers, de kennis, de voorlichting en ook de gemeentepolitiek zijn factoren die elkaar in een gebied versterken. Bovendien moeten de gezins- en familiebanden bij een verhuizing niet worden onderschat.
Folkert van der Werf