Vlinders dramatisch achteruit

Van de 70 soorten dagvlinders die aan het begin van deze eeuw nog in ons land voorkwamen, zijn er inmiddels 17 uitgestorven. Van de resterende 53 staan er 30 op de Rode Lijst omdat zij in hun voortbestaan worden bedreigd. Slechts 23 soorten dagvlinders worden thans niet bedreigd.

Het verdwijnen van de leefgebieden is een van de belangrijkste oorzaken van de achteruitgang van vlinders. Veel Rode Lijst-vlinders komen alleen nog maar in natuurgebieden voor, vaak in resterende kleine gebiedjes. Door een sterk geïsoleerde ligging is uitwisseling met andere populaties dan nauwelijks meer mogelijk. Daarnaast zorgen vermesting, verdroging en verzuring voor een verdere kwaliteitsvermindering van de leefgebieden, waardoor deze voor vlinders minder geschikt worden.

Algemene soorten

Het lijkt er op dat na de zeldzame en bedreigde soorten nu ook de algemene soorten in een zorgelijke fase terecht zijn gekomen. Gegevens uit het Landelijk Meetnet voor Dagvlinders tonen aan dat van de vlinders die in ons land nog algemeen voorkomen, de aantallen gemiddeld genomen inmiddels dramatisch zijn gedaald. Tweederde van de meest talrijke soorten laat zelfs een flinke afname zien sinds 1990. Met name 1997 was een erg slecht jaar. Over het geheel genomen doen slechts enkele soorten het goed, zoals het nog zeer algemene zwartsprietdikkopje, het oranje zandoogje en het koevinkje.

Dagvlinders

De oorzaak van deze teruggang van zelfs de meest algemene vlinders is moeilijk aan te geven. Het zou kunnen dat het hele proces van achteruitgang al langer gaande is, maar dat het nu pas aan het licht is gebracht door recente gegevens uit het meetnet. De slechte zomers van de afgelopen paar jaar zijn weliswaar van invloed geweest, maar kunnen niet als grootste boosdoeners worden aangewezen. Er lijkt meer aan de hand te zijn.

Vlinders doen het duidelijk slechter dan de andere diergroepen die landelijk worden geteld: met de vleermuizen en de reptielen gaat het ronduit goed en de broedvogels zijn als groep genomen stabiel in aantal gebleven.

Calijn Plate (CBS) en Chris van Swaay (De Vlinderstichting)