Minimumloon voor één op de twintig werknemers

In 1976 bereikte het aantal minimumloners met ruim 400 000 een piek. Daarna nam het sterk af. In 1993 werd het dieptepunt bereikt. In dat jaar verdienden 110 000 werknemers het minimumloon. Sindsdien is hun aantal weer gestegen. Eind 1997 waren er 309 000 minimumloners, dat is 5% van alle werknemers.

Deze recente toename is deels het gevolg van wetswijzigingen. Sinds enige jaren geldt het minimumloon namelijk ook voor werknemers met een kleine deeltijdbaan. Verder heeft de opzet van banenpools voor langdurig werklozen geleid tot een toename van het aantal minimumloners. In deze pools verdienen werknemers veelal het minimumloon. Ten slotte zijn in de afgelopen jaren in diverse cao’s lage loonschalen opgenomen om de werkgelegenheid van laagopgeleide mensen te bevorderen.

Minimumloon stijgt langzaam

Sinds 1969 is wettelijk vastgelegd hoeveel een bedrijf minimaal moet betalen aan zijn werknemers. Aanvankelijk steeg het minimumloon elk jaar ongeveer even snel als het gemiddeld verdiend loon. In 1980 waren beide verdrievoudigd ten opzichte van 1969. Daarna bleef de stijging van het minimumloon achter bij de ontwikkeling van het gemiddeld verdiend loon. In 1984 werd het minimumloon met 3% verlaagd en vervolgens tot 1990 constant gehouden. Doordat de verdiende lonen wel stegen, kwamen steeds meer werknemers boven het minimumloon terecht en nam het aantal minimumloners af.

In de periode 1983-1997 is het minimumloon nog maar met 10% gestegen, terwijl het gemiddeld verdiend loon met 40% toenam. Het gemiddeld verdiend loon is inmiddels twee keer zo hoog als het minimumloon. In de jaren zeventig was dit verschil maar 50%.

Minimumloon en gemiddeld verdiend loon

Dienstverlening

In 1994 en 1995 was de groei van het aantal minimumloners vooral geconcentreerd in de zakelijke dienstverlening, met name bij uitzendbureaus en banenpools. Na 1995 was de groei meer gespreid over de verschillende bedrijfstakken, hoewel het zwaartepunt nog steeds lag in de zakelijke dienstverlening. Tweederde van de minimumloners werkt in de zakelijke dienstverlening (als uitzendkracht of in schoonmaakbedrijven en banenpools), de horeca of de handel.

Minimumloners in enkele bedrijfstakken

Vooral jongeren en vrouwen

Meer dan de helft van de minimumloners zijn vrouwen. Van alle vrouwelijke werknemers verdient 7% hooguit het minimumloon, terwijl van de mannelijke werknemers maar 4% het minimumloon krijgt. Daarnaast is de gemiddelde minimumloner veel jonger dan de gemiddelde werknemer: bijna de helft van de minimumloners is jonger dan 25 jaar. Ook 65-plussers verdienen relatief vaak het minimumloon, maar hier gaat het om een kleine groep werknemers. Verder komen vooral onder werknemers met een flexibel dienstverband veel minimumloners voor. Overigens hangen leeftijd, geslacht en dienstverband voor een deel met elkaar samen. Veel jongeren en vrouwen hebben een flexibel dienstverband.

Minimumloners naar geslacht en leeftijd

Han van den Berg

Bron: CBS: Sociaal-economische maandstatistiek, februari 1999.