Onbetaalde productie groter dan betaalde

Zowel mannen als vrouwen besteden ongeveer zes en een half uur per dag aan productieve activiteiten. Hoewel ze dus evenveel bijdragen aan de in Nederland geleverde productieve arbeid, is er van een gelijke verdeling van betaalde en onbetaalde productie geen sprake. Bij mannen van 18 tot 64 jaar maakt betaald werk bijna twee derde uit van de productieve uren; bij vrouwen is dit minder dan een derde.

Huishoudelijk werk en boodschappen doen kost vrouwen drie uur per dag. Mannen besteden daar maar een uur en een kwartier aan. Ook aan de verzorging van anderen besteden vrouwen veel meer tijd dan mannen. Mannen daarentegen besteden bijna drie maal zoveel tijd aan onderhoudswerk en in de tuin werken als vrouwen. Ook besteden mannen tweemaal zoveel tijd aan georganiseerd vrijwilligerswerk.

Hierbij past echter een kanttekening: uit de cijfers kan niet worden afgeleid hoeveel tijd vrouwen bezig zijn met huishoudelijk werk en boodschappen doen voor het eigen gezin en hoeveel uur ze dat doen om anderen te helpen. Het is dus mogelijk dat vrouwen meer ongeorganiseerd vrijwilligerswerk verrichten en dat mannen dit juist meer in georganiseerd verband doen.

Tijdsbesteding over gehele etmaal (mannen en vrouwen 18-64 jaar)

Bijna zes uur vrij per dag

Na aftrek van de uren die ze productief besteden, blijft er voor mannen en vrouwen even veel tijd over voor ‘onproductieve’ activiteiten. In die tijd slapen ze, wassen en verzorgen ze zich, volgen ze onderwijs en reizen ze. Uiteindelijk blijft voor mannen vijf uur en drie kwartier per dag vrije tijd over. Voor vrouwen resteert dagelijks vijf en een half uur vrije tijd.

Werk en kinderen

Hoeveel tijd iemand aan de verschillende productieve activiteiten besteedt, hangt niet alleen af van het geslacht. Of de persoon betaald werk of kinderen heeft, is eveneens van belang. Zo besteedt een man die betaald werk heeft – waarbij het gaat om werk van meer dan 12 uur per week – maar die geen kinderen heeft, 76% van zijn productieve uren aan dat betaalde werk. Voor vrouwen is dat 66%.

Wanneer er kinderen zijn, vermindert de tijd die men betaald werkt. Mannen besteden dan nog maar 66% van hun productieve uren aan betaald werk, maar zijn 11% van de tijd in de weer met de verzorging van anderen. Voor vrouwen is de verandering groter: de tijd die ze besteden aan betaald werk daalt van 66% (zonder kinderen) naar 41%, maar aan de verzorging van anderen besteden ze 25% van hun productieve tijd. Zonder kinderen is dit 3%.

Tijdsbesteding in procenten van totale productieve tijd (mannen en vrouwen 18-64 jaar)

Tuinieren en vrijwilligerswerk

Of iemand werk heeft, is eveneens van invloed op de tijd die beschikbaar is voor onderhoudswerk en in de tuin werken, en op de tijd die men besteedt aan vrijwilligerswerk. Mannen met een baan besteden 8 tot 10% van hun productieve uren aan onderhoudswerk en tuinieren. Voor mannen zonder werk is dit bijna het dubbele.

Waar werkende mannen zo’n 3% van hun productieve tijd aan vrijwilligerswerk besteden, zijn mannen zonder werk en zonder kinderen daar 10% van de productieve tijd mee bezig. Wanneer er echter kinderen zijn, besteden mannen zonder werk slechts 5% van hun productieve uren aan vrijwilligerswerk.

Vrouwen werken minder in de tuin dan mannen, en ze doen ook minder georganiseerd vrijwilligerswerk. Wanneer ze werken, maakt het voor de tijd die ze hieraan besteden geen verschil of ze een kind hebben of niet. Wanneer ze geen werk hebben, besteden ze – net als mannen – meer productieve uren aan deze activiteiten. Dan is de aanwezigheid van een kind echter wèl van invloed.

Myra Wieling

Bron: CBS, Permanent Onderzoek LeefSituatie (POLS), 1997