Snellere scheidingen

De rechter doet verzoeken tot echtscheiding steeds sneller af. In 1997 wordt 43 procent van de afgedane procedures binnen 8 weken afgedaan. Bij ruim 61 procent van de zaken duurt de procedure niet langer dan 3 maanden. In 1993, het jaar dat de vereenvoudiging van het scheidingsprocesrecht is ingevoerd, is nog maar 15 procent van de zaken binnen 8 weken afgedaan, terwijl er in 35 procent van de echtscheidingsprocedures binnen 3 maanden een eindbeschikking is.

Verzoekschriften

Van 1991 tot 1994 is het aantal ingediende echtscheidingsverzoeken (inclusief ontbinding van het huwelijk na scheiding van tafel en bed) gestegen van ruim 33 naar 38 duizend. Na 1994 daalt het aantal verzoeken tot ruim 35 duizend in 1997.

Ingediende verzoeken tot echtscheiding

De snellere afhandeling van deze verzoeken hangt samen met de toenemende mate waarin man en vrouw een gemeenschappelijk verzoek tot echtscheiding indienen. In 1993 is 15 procent van de afgedane zaken gebaseerd op een gemeenschappelijk verzoek; in 1997 is dit gestegen naar 41 procent. Van de gemeenschappelijke verzoeken is in 1993 ruim 73 procent binnen 8 weken en ruim 91 procent binnen 3 maanden door de rechter afgedaan. In 1997 zijn deze percentages gestegen naar ruim 87 procent respectievelijk 96 procent.

Duur echtscheidingsprocedures

Met ingang van 1 januari 1993 is het scheidingsprocesrecht herzien en kan er alleen nog worden gescheiden door middel van een verzoekschriftprocedure. Voor het starten van een echtscheidingsprocedure zijn er twee mogelijkheden: men dient een gemeenschappelijk verzoek in, of één van de echtgenoten neemt het initiatief door middel van een eenzijdig verzoek. Bij het indienen van een eenzijdig verzoek heeft de andere echtgenoot nog de mogelijkheid een verweerschrift op te stellen.

De echtscheiding wordt vervolgens uitgesproken bij beschikking. Daarna is er nog de mogelijkheid hoger beroep en eventueel beroep in cassatie in te stellen. De echtscheiding of ontbinding van het huwelijk komt pas formeel tot stand door inschrijving van de uitspraak in de registers van de burgerlijke stand.

Het invoeren van een nieuwe procedure had tot doel echtscheidingsverzoeken op een eenvoudige en snellere manier te kunnen afhandelen. Alle in het verzoekschrift of verweerschrift aan de orde gestelde onderwerpen dienen ook zoveel mogelijk in een enkele zitting behandeld te worden. Dit heet de geconcentreerde behandeling.

Alimentatie, kinderen en huis

Zodra de beschikking waarbij de echtscheiding is uitgesproken wordt ingeschreven bij de burgerlijke stand dienen ook de door de rechter uitgesproken nevenvoorzieningen toegepast te worden. In nevenvoorzieningen worden onder meer de alimentatie, het ouderlijk gezag en de toewijzing van de woning geregeld.

Alimentatie kan door de rechter worden toegekend aan de partner en/of aan het minderjarig kind. Nog altijd komt het zelden voor dat alimentatie wordt toegekend aan de man, in 1997 in 0,2 procent van de afgedane procedures. Vrouwen krijgen in 19 procent van de procedures alimentatie toegekend. Voor kinderen gebeurt dat in ruim een kwart van de procedures.

In meer dan de helft van de verzoeken tot echtscheiding die in 1997 werden afgedaan, is sprake van een gezin met minderjarige kinderen. Kinderen worden zelden volledig aan de man toegewezen. In 1997 gebeurde dit in 3 procent van de afgedane procedures waarbij kinderen betrokken waren. De vrouw daarentegen krijgt in bijna 60 procent van deze procedures het kind toegewezen.

In 1997 heeft de rechter in een derde van de afgedane echtscheidingszaken waarbij kinderen zijn betrokken bepaald dat er een omgangsregeling komt. Hierbij gaat het in bijna alle gevallen om een omgangsregeling ten behoeve van de man.