1. Inleiding
De Digital Services Act (DSA) en de Digital Markets Act (DMA) hebben als doel een veiligere digitale ruimte creëren waarin de grondrechten van alle gebruikers van digitale diensten worden beschermd, en een gelijk speelveld tot stand brengen om innovatie, groei en concurrentievermogen te bevorderen. De wetten bevatten enerzijds duidelijke regels voor grote platforms – poortwachters, die zogenaamde kernplatformdiensten aanbieden – om ervoor te zorgen dat zij hun positie niet misbruiken, bijvoorbeeld door hun eigen producten te bevoordelen of gebruikers te beletten externe apps te installeren. Anderzijds bevatten deze wetten regels voor het aanbieden van tussenhandeldiensten. Dit zijn online diensten die informatie van hun afnemers doorgeven, opslaan en/of verspreiden (zie kader). Zo moeten zij bijvoorbeeld regels voor het verwijderen van informatie of gebruikersaccounts uitgebreider aan gebruikers uitleggen en voor toegankelijke en gebruikersvriendelijke klachtenprocedures zorgen. Deze links verwijzen naar websites van de EU waar meer uitleg wordt gegeven over de DSA en DMA.
De implementatie van de DSA en DMA in Nederland heeft geleid tot een uitgebreidere informatiebehoefte bij het Ministerie van Economische Zaken (EZ) omtrent online platformen en hostingbedrijven. Er is behoefte om inzicht te krijgen in: 1) het aantal in Nederland gevestigde online platformen, uitgesplitst naar het aantal werkzame personen en bedrijfsomzet; 2) de omzetverdeling van Nederlandse platformbedrijven; 3) stijgers, dalers, starters en positieveranderingen op de platformmarkt; en 4) het aantal in Nederland gevestigde hostingbedrijven naar het aantal werkzame personen en bedrijfsomzet. Het doel van het huidige haalbaarheidsonderzoek is om te verkennen of en op welke manier het CBS cijfers kan publiceren die aansluiten bij deze vernieuwde informatiebehoefte.
Leeswijzer
Het vervolg van de publicatie is als volgt opgebouwd. Hoofdstuk 2 gaat in op online platformen naar grootteklasse, hoofdstuk 3 op de omzetverdeling van online platformen, hoofdstuk 4 op de positieveranderingen op de online platformmarkt, en 5 op de hostingsbedrijven. Ieder hoofdstuk afzonderlijk geeft antwoord op de vraag of en zo ja, welke cijfers er, met voldoende betrouwbaarheid, door het CBS gemaakt kunnen worden en welke overwegingen hierbij een rol spelen.