2. Methodebeschrijving
2.1 Statistische analyse van het gebruik van internetstandaarden voor websites van bedrijven
2.1.1 Enquête ‘ICT-gebruik bij bedrijven’
De domeinnamen die in dit onderzoek gebruikt worden, zijn verkregen uit de enquête ‘ICT-gebruik bij bedrijven’ (kort: de ICT-enquête). In deze jaarlijkse enquête onderzoekt het CBS het gebruik van informatie- en communicatietechnologie (ICT) door bedrijven. Er wordt op verschillende aspecten van ICT-gebruik ingegaan, zoals ‘ICT-veiligheid’, ‘ICT en personeel’ en ‘software- en hardwaregebruik’. De gegevens worden uiteindelijk uitgesplitst naar bedrijfsgrootteklasse en bedrijfstak gepubliceerd op Statline.
| breakdown | 2023 (% van bedrijven) | 2022 (% van bedrijven) | 2021 (% van bedrijven) | 2020 (% van bedrijven) |
|---|---|---|---|---|
| 2 of meer werkzame personen | 71 | 77 | 78 | 71 |
| 250 of meer werkzame personen | 93 | 98 | 97 | 96 |
| 50 tot 250 werkzame personen | 93 | 95 | 95 | 91 |
| 10 tot 50 werkzame personen | 87 | 92 | 92 | 83 |
| 2 tot 10 werkzame personen | 67 | 74 | 75 | 68 |
| ZZP'ers | 34 | 47 |
| breakdown | 2023 (% van bedrijven) | 2022 (% van bedrijven) | 2021 (% van bedrijven) | 2020 (% van bedrijven) |
|---|---|---|---|---|
| ICT-sector | 80 | 86 | 87 | 79 |
| Gezondheids- en welzijnszorg | 82 | 89 | 90 | 88 |
| Verhuur/overige zakelijke dnst. | 67 | 77 | 75 | 70 |
| Special. zakelijke diensten | 73 | 79 | 77 | 72 |
| Verhuur en handel van onr. goed | 52 | 55 | 60 | 51 |
| Financiële dienstverlening | 59 | 74 | 82 | 62 |
| Informatie en communicatie | 76 | 84 | 89 | 80 |
| Horeca | 73 | 78 | 83 | 69 |
| Vervoer en opslag | 48 | 53 | 52 | 54 |
| Handel | 74 | 78 | 79 | 73 |
| Bouwnijverheid | 60 | 68 | 71 | 57 |
| Energie, water, afvalbeheer | 79 | 71 | 61 | 61 |
| Industrie | 78 | 83 | 83 | 79 |
In de ICT-enquête wordt gevraagd of het bedrijf een website heeft. In figuur 2.1.1(a) is te zien dat in 2023 bijna drie op de vier (71 procent) van de bedrijven met twee of meer werknemers deze vraag positief beantwoordt. Dit is minder dan het jaar hiervoor; in 2022 gaf nog 77 procent van de bedrijven met 2 of meer werknemers aan een website te hebben. Grote bedrijven hebben vaker een eigen website hebben dan kleine bedrijven: in 2023 had van de bedrijven met 250 en meer werknemers 93 procent een website tegen 67 procent van de bedrijven met 2 tot 10 werknemers. Zzp’ers zijn pas recent toegevoegd en worden in dit onderzoek alleen bij de scans van 2022 en april 2023 meegenomen. Voor deze laatste twee jaren worden de websites van dezelfde ICT-enquête 2022 genomen; daarom wordt in figuur 2.1.1 alleen het jaar 2022 getoond. Daarnaast is de vraag over websites niet in de laatste enquête van 2023 opgenomen. De scans van december 2023 en april 2024 zijn op deze laatste enquete gebaseerd. Hierdoor kunnen we helaas voor de laatste scan geen gegevens over zzp’ers laten zien.
Aan bedrijven die aangeven een website te hebben, wordt in de ICT-enquête vervolgens gevraagd om de URL (Uniform Resource Locator oftewel het internetadres) van de website gevraagd. Als het bedrijf meerdere websites heeft, wordt gevraagd de URL van de website met de meeste bezoekers per dag op te geven (de hoofdwebsite). Op deze manier heeft een bedrijf altijd hooguit één website gekoppeld. De websites die op deze manier verkregen zijn, vormen de invoer van de veiligheidsscan van Internet.nl, de website-scantool van Platform Internetstandaarden.
| Label | Scandatum | Enquêtejaar | Websitescan | E-mailscan |
|---|---|---|---|---|
| 2020 | 2020-10-22 | 2020 | Ja | Nee |
| 2021 | 2022-03-31 | 2021 | Ja | Nee |
| 2022 | 2022-12-24 | 2022 | Ja | Nee |
| 2023/apr | 2023-04-06 | 2022 | Ja | Ja |
| 2023/dec | 2023-12-07 | 2023 | Ja | Ja |
| 2024 | 2024-04-03 | 2023 | Ja | Ja |
2.1.2 Websitescan bij Internet.nl
De websites die uit de ICT-enquête verkregen worden, zijn vervolgens met de API van Internet.nl gescand. Op deze manier is er per bedrijf met een website een score voor het gebruik van internetstandaarden van de website verkregen. Ook worden alle uitslagen van de onderliggende subtesten geleverd, zodat per internetstandaard bepaald kan worden of hier aan voldaan wordt. Doordat is gewerkt met een statistisch representatieve steekproef, kunnen ook de landelijke gemiddelden van de uitkomsten per bedrijfsgrootteklasse en bedrijfstak worden berekend.
De Internet.nl webtool kan zowel de website als de e-mail van een bedrijf testen op het gebruik van (veilige) internetstandaarden. De scan van de websites is zes keer gedaan op basis van vier verschillende steekproeven voor de jaren 2020, 2021, 2022, en 2023 (Zie Statline enquêtes CBS, 2020, 2021, 2022b, 2023a). De vierde scan is gedaan op basis van de steekproef van 2022, alleen zijn de websites nogmaals 5 maanden later gescand. Hetzelfde geldt voor de laatste scan in april 2024 die uitgevoerd is op de steekproef van het enquêtejaar 2023. De details van de scandata zijn in tabel 2.1.2 terug te vinden. Per scan is de steekproef van websites van het bijbehorende enquêtejaar gebruikt. De scans worden dan ook aangeduid met het jaar en maand dat de scan uitgevoerd is. Als er maar één scan in een jaar gebruikt is, dan wordt alleen het jaartal ter referentie gebruikt.
In figuren 2.1.3(a) en 2.1.3(b) worden de verdelingen van de bedrijfsgrootteklassen en bedrijfstakken voor de achtereenvolgende jaren gegeven. Merk op dat in 2022 voor het eerst ook zzp’ers aan de enquête deelnamen met de grootteklasse van één werkzame persoon. Voor de verdeling over de bedrijfstakken worden altijd alleen de bedrijven met twee of meer werkzame personen meegenomen. Dit geldt ook voor alle gepresenteerde statistieken voor de bedrijfstakken in dit rapport. Daarnaast wordt in figuur 2.1.3(b) de verdeling over de bedrijfstakken getoond. In de resultaten zullen we ook de uitkomsten voor de ICT-sector presenteren; hierbij moet wel opgemerkt worden dat dit een samengestelde bedrijfstak is.
| 2024 | 2023/dec | 2023/apr | 2022 | 2021 | 2020 | |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 250 of meer werkzame personen | 12,0982 | 12,0982 | 8,79851 | 9,68212 | 9,72719 | 12,7643 |
| 50 tot 250 werkzame personen | 31,5343 | 31,5343 | 25,3323 | 26,8411 | 25,682 | 32,3643 |
| 10 tot 50 werkzame personen | 28,6234 | 28,6234 | 24,8538 | 27,1656 | 25,8672 | 31,0782 |
| 2 tot 10 werkzame personen | 27,7441 | 27,7441 | 26,236 | 24,1258 | 22,0158 | 23,7932 |
| ZZP`ers | 14,7794 | 12,1854 | 16,7078 |
| sbi_digit1_statline | 2024 | 2023/dec | 2023/apr | 2022 | 2021 | 2020 |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Gezondheid en welzijnszorg | 8,08265 | 8,08265 | 8,68977 | 8,55651 | 8,03678 | 9,09091 |
| Verhuur/Overige zakelijke dnst. | 10,5743 | 10,5743 | 11,2074 | 11,0137 | 11,4766 | 11,567 |
| Special. zakelijke dienstver. | 14,4941 | 14,4941 | 14,2393 | 13,9529 | 13,9971 | 14,4942 |
| Verhuur/Handel onr.goed | 1,5193 | 1,5193 | 2,3281 | 2,00857 | 2,26406 | 1,29112 |
| Financiële dienstverlening | 1,76238 | 1,76238 | 1,78668 | 2,1023 | 2,43918 | 1,7775 |
| Informatie/Communicatie | 10,787 | 10,787 | 11,5051 | 9,33315 | 9,39396 | 8,95826 |
| Horeca | 3,8894 | 3,8894 | 3,70872 | 3,7962 | 4,48433 | 3,29855 |
| Vervoer/Opslag | 5,65178 | 5,65178 | 4,76448 | 5,64408 | 5,49753 | 6,20799 |
| Handel | 18,2619 | 18,2619 | 16,1613 | 16,9189 | 15,7733 | 17,2886 |
| Bouwnijverheid | 4,9529 | 4,9529 | 4,25014 | 4,86743 | 4,75327 | 4,93456 |
| Energie/Water/Afval | 1,76238 | 1,76238 | 1,62426 | 1,57338 | 1,53856 | 1,40608 |
| Industrie | 18,2619 | 18,2619 | 19,7347 | 20,233 | 20,3452 | 19,6852 |
2.1.3 Ophoging van de eindscore
Zoals gezegd wordt per domeinnaam een eindscore bepaald met de scanmethodiek van Internet.nl die weergeeft hoe goed de website van het bedrijf internetstandaarden toepast. Deze eindscore wordt berekend met subtesten die opgedeeld zijn naar de vijf categorieën die in paragraaf 1.2 gegeven zijn. Doordat de websites uit een representatie steekproef verkregen zijn, is het mogelijk om de gemiddelde score van de testuitslag per bedrijfsgrootteklasse en bedrijfstak te berekenen. Hiertoe wordt het gewogen gemiddelde met weegfactoren berekend, waarbij de weegfactor verkregen wordt door per bedrijfsgrootteklasse en bedrijfstak het aantal bedrijven in de populatie te delen door het aantal bedrijven in de steekproef. De uiteindelijk grootteklassen en bedrijfstakken die in dit rapport worden gebruikt, zijn opgenomen in tabel A.1.1 en tabel A.1.2.
2.2 Verdeling van de website over de verschillende domeinextensies
| .nl (% van bedrijven met website) | .com (% van bedrijven met website) | .eu (% van bedrijven met website) | overig (% van bedrijven met website) | |
|---|---|---|---|---|
| 2 of meer werkzame personen | 80,8431 | 12,7231 | 2,26492 | 4,16888 |
| 250 of meer werkzame personen | 68,4236 | 26,2129 | 3,04846 | 2,31498 |
| 50 tot 250 werkzame personen | 61,7555 | 30,8483 | 3,52153 | 3,87476 |
| 10 tot 50 werkzame personen | 76,134 | 17,0845 | 3,39254 | 3,38893 |
| 2 tot 10 werkzame personen | 82,8391 | 10,8293 | 1,97001 | 4,3616 |
| .nl (% van bedrijven met website) | .com (% van bedrijven met website) | .eu (% van bedrijven met website) | overig (% van bedrijven met website) | |
|---|---|---|---|---|
| ICT-sector | 61,2583 | 22,8363 | 3,33065 | 12,5747 |
| Gezondheid en welzijnszorg | 96,2555 | 2,87609 | 0,369619 | 0,498759 |
| Verhuur/Overige zakelijke dnst. | 83,5798 | 10,9931 | 2,4682 | 2,95888 |
| Special. zakelijke dienstver. | 76,5435 | 16,797 | 1,69533 | 4,96412 |
| Verhuur/Handel onr.goed | 89,0017 | 10,3039 | 0 | 0,694368 |
| Financiële dienstverlening | 81,6786 | 14,9766 | 3,34479 | 0 |
| Informatie/Communicatie | 62,075 | 22,2857 | 2,57777 | 13,0616 |
| Horeca | 90,7934 | 5,87544 | 0,60029 | 2,73086 |
| Vervoer/Opslag | 61,6299 | 19,2881 | 8,19713 | 10,8848 |
| Handel | 81,9774 | 10,428 | 3,94469 | 3,64995 |
| Bouwnijverheid | 83,2146 | 13,6339 | 0,515666 | 2,6359 |
| Energie/Water/Afval | 75,5772 | 16,185 | 0 | 8,23784 |
| Industrie | 76,4749 | 21,2584 | 1,21686 | 1,04987 |
In de figuren 2.2.1(a) en 2.2.1(b) wordt per bedrijfsgrootteklasse en bedrijfstak de verdeling getoond van de domeinextensies over de meeste voorkomende extensies: .nl, .com en .eu. De figuur is gebaseerd op de websites verkregen uit de ICT-bedrijven enquête van het jaar 2023. Alle overige extensies zijn in één categorie overig samengenomen. Deze verdeling geeft dus de verdeling van de domeinextensies van de hoofdwebsite van bedrijven. Veel bedrijven hebben meerdere websites, dus de verdeling van alle websites bij elkaar genomen kan verschillen.
De verdeling per bedrijfsgrootteklasse getoond in figuur 2.2.1(a), toont aan dat .nl de meest voorkomende domeinextensie (of top level domain/tld) is: ruim 80 procent van de bedrijven met website met twee of meer werknemers heeft .nl als domeinextensie voor de hoofdwebsite. Ook is te zien dat .nl vaker voorkomt voor kleinere bedrijven, terwijl grote bedrijven met vijftig werknemers of meer relatief wat vaker .com als domeinextensie opgeven. Toch geeft ook van deze groep minimaal 62 procent van de bedrijven aan .nl als domeinextensie te hebben.
Naast .nl wordt ook .com vaak opgegeven als domeinnaamextensie: tot zo’n 30 procent van de bedrijven met 50 tot 250 werknemers[voetnoot: Zzp’ers zijn niet in de laatste scan’s meegenomen omdat de vraag over de websites niet aan zzp’ers gevraagd is, zodat we ook geen websites van zzp’ers hebben om te scannen. ]. De domeinextensie .eu heeft als derde nog een klein aandeel. Daarna zijn er nog veel domeinextensies (meer dan 70 verschillenden) die met zijn allen niet meer dan 4 procent van het totaal uitmaken. Deze domeinextensies worden met de categorie overig aangeduid.
Figuur 2.2.1(b) toont tenslotte de verdeling van domeinnaamextensies per bedrijfstak voor alle bedrijven met website met twee of meer werknemers. Het gebruik van de domeinextensie .nl ligt rond de 80 procent voor alle bedrijfstakken, waarbij de ‘Gezondheid en welzijnszorg’ met ruim 96 procent van de bedrijven relatief vaker .nl gebruikt, terwijl de ‘ICT-Sector’ met 61 procent van de bedrijven relatief minder .nl gebruikt.
2.3 Enkele internetstandaarden van alle .nl-websites volgens SIDN
In dit rapport wordt het gebruik van (veilige) internetstandaarden bij websites van bedrijven in kaart gebracht. Uitgesplitst naar bedrijfsgrootte en bedrijfstak wordt gepresenteerd welk percentage van bedrijven volgens Internet.nl de internetstandaarden correct toepast voor hun website. Per bedrijf wordt altijd hooguit één website gekoppeld zoals deze in de ICT-enquête door het bedrijf zelf ingevuld is. Er wordt gevraagd naar de website met gemiddeld de meeste bezoekers per dag, hier aangeduid als de hoofdwebsite van het bedrijf. In dit rapport wordt dus de bedrijfseenheid als statistische eenheid gebruikt.
De Stichting Internet Domeinregistratie Nederland (SIDN, 2024) rapporteert op hun dashboard (SIDN Lab, 2024) de tijdseries van een aantal internetstandaarden van alle websites met een .nl domeinextensie. In de rapportage van de SIDN is de website zelf de statistische eenheid: per internetstandaard wordt gerapporteerd welk percentage van alle websites met een .nl-domeinextensie deze standaard toepast. Door het verschil in statistische eenheid kunnen de cijfers in dit rapport dus niet direct vergeleken worden met de percentages van bedrijven die de veiligheidskenmerken toepast. Toch is het zinnig om enkele kenmerken naast elkaar te leggen zodat we kunnen zien of de trends in ieder geval ongeveer hetzelfde zijn.
Figuur 2.3.1 laat de ontwikkeling van vijf veiligheidskenmerken zien als percentage van alle websites met een .nl-domeinnaam zoals gemeten door het SIDN. Het gaat om de volgende kenmerken:
-
DNSSEC Percentage van alle .nl-websites dat is beveiligd met DNSSEC.
-
IPv6 Percentage van alle .nl-websites dat bereikbaar is via IPv6.
-
TLS Percentage van alle .nl-websites waarbij de verbinding tussen de webserver en gebruiker met TLS versleuteld is.
-
HSTS Percentage van alle .nl-websites met een HTTP Strict-Transport-Security HTTP-header (HSTS) waarmee ze browser laten weten dat de website alleen met HTTPS benaderd dient te worden.
-
RPKI Percentage van alle .nl-websites dat Autorisatie voor routering gebruikt. Hiermee kunnen netwerkbeheerders valideren of een gepubliceerde route tussen netwerken geldig is.
| DNSSEC (% van .nl-domeinnamen) | IPv6 (% van .nl-domeinnamen) | TLS (% van .nl-domeinnamen) | HSTS (% van .nl-domeinnamen) | RPKI (% van .nl-domeinnamen) | |
|---|---|---|---|---|---|
| jan '19 | 53,5 | 39,7 | 31,1 | ||
| feb '19 | 53,8 | 39,2 | 30,4 | ||
| mrt '19 | 54,1 | 39,5 | 31,1 | ||
| apr '19 | 54,2 | 40,0 | 31,8 | ||
| mei '19 | 54,3 | 40,5 | 32,4 | ||
| jun '19 | 54,5 | 40,6 | 32,6 | ||
| jul '19 | 54,4 | 41,0 | 33,4 | ||
| aug '19 | 54,4 | 41,2 | 33,9 | ||
| sep '19 | 54,5 | 41,4 | 34,2 | ||
| okt '19 | 54,6 | 42,0 | 34,6 | ||
| nov '19 | 54,6 | 42,5 | 35,8 | ||
| dec '19 | 54,7 | 42,7 | 36,5 | ||
| jan '20 | 54,8 | 43,1 | 36,4 | 8,5 | |
| feb '20 | 54,9 | 43,5 | 36,8 | 8,7 | |
| mrt '20 | 55,0 | 43,7 | 37,7 | 8,8 | |
| apr '20 | 55,2 | 44,0 | 38,6 | 9,2 | |
| mei '20 | 55,4 | 44,5 | 38,8 | 9,3 | |
| jun '20 | 55,4 | 46,7 | 39,4 | 10,0 | |
| jul '20 | 55,6 | 47,0 | 39,8 | 10,1 | |
| aug '20 | 55,5 | 47,1 | 40,0 | 9,7 | |
| sep '20 | 55,5 | 47,2 | 40,1 | 9,6 | |
| okt '20 | 55,5 | 47,5 | 40,5 | 9,7 | |
| nov '20 | 55,4 | 47,8 | 40,8 | 9,9 | |
| dec '20 | 55,7 | 48,2 | 41,2 | 10,0 | 49,9 |
| jan '21 | 56,0 | 48,8 | 41,4 | 10,8 | 50,1 |
| feb '21 | 56,2 | 49,0 | 41,9 | 11,7 | 50,1 |
| mrt '21 | 56,2 | 45,9 | 46,3 | 11,0 | 51,2 |
| apr '21 | 56,4 | 50,1 | 43,4 | 12,0 | 52,1 |
| mei '21 | 56,2 | 49,9 | 43,7 | 11,4 | 53,7 |
| jun '21 | 56,1 | 50,3 | 43,4 | 12,1 | 53,0 |
| jul '21 | 56,1 | 50,4 | 43,9 | 12,3 | 54,0 |
| aug '21 | 56,6 | 45,8 | 44,1 | 12,5 | 53,4 |
| sep '21 | 57,0 | 50,5 | 43,8 | 13,0 | 58,9 |
| okt '21 | 57,1 | 50,7 | 44,0 | 12,7 | 62,6 |
| nov '21 | 57,1 | 50,5 | 44,3 | 13,2 | 59,9 |
| dec '21 | 57,0 | 51,0 | 44,5 | 13,1 | 59,3 |
| jan '22 | 57,1 | 49,0 | 45,1 | 13,2 | 58,2 |
| feb '22 | 57,3 | 46,0 | 48,9 | 14,1 | 57,4 |
| mrt '22 | 57,4 | 45,3 | 46,7 | 14,3 | 58,5 |
| apr '22 | 57,3 | 46,6 | 45,8 | 15,9 | 58,5 |
| mei '22 | 57,4 | 46,8 | 46,4 | 16,2 | 58,5 |
| jun '22 | 57,4 | 50,8 | 43,3 | 15,3 | 58,5 |
| jul '22 | 57,6 | 51,0 | 43,0 | 15,1 | 58,5 |
| aug '22 | 57,8 | 47,1 | 43,4 | 15,0 | 79,0 |
| sep '22 | 57,8 | 45,8 | 44,5 | 15,6 | 79,0 |
| okt '22 | 57,8 | 46,4 | 43,5 | 15,4 | 79,0 |
| nov '22 | 57,9 | 51,4 | 43,6 | 15,5 | 78,0 |
| dec '22 | 57,9 | 51,6 | 44,4 | 15,7 | 80,2 |
| jan '23 | 58,4 | 51,5 | 44,3 | 15,7 | 81,3 |
| feb '23 | 58,4 | 51,5 | 44,0 | 15,9 | 81,0 |
| mrt '23 | 58,3 | 51,8 | 44,5 | 15,7 | 81,5 |
| apr '23 | 58,3 | 51,7 | 44,9 | 15,6 | 81,3 |
| mei '23 | 58,3 | 51,7 | 44,8 | 15,5 | 81,4 |
| jun '23 | 58,4 | 50,7 | 45,9 | 16,0 | 80,8 |
| jul '23 | 59,3 | 52,2 | 45,1 | 15,9 | 83,9 |
| aug '23 | 60,0 | 52,2 | 45,7 | 16,0 | 83,9 |
| sep '23 | 60,6 | 52,7 | 45,7 | 16,1 | 84,0 |
| okt '23 | 61,0 | 52,7 | 46,0 | 16,2 | 84,0 |
| nov '23 | 61,6 | 52,9 | 46,3 | 15,9 | 84,3 |
| dec '23 | 61,7 | 53,3 | 46,5 | 16,1 | 84,4 |
| jan '24 | 61,7 | 53,3 | 47,0 | 16,2 | 84,5 |
| Bron: SIDN, 2022 | |||||
De grafieken op het dashboard van SIDN tonen aan dat een steeds groter wordend aandeel van de .nl-websites de internetstandaarden correct toepast. In dit rapport kunnen we deze trend vergelijken met het toepassen van veiligheidsstandaarden per bedrijfsgrootteklasse en bedrijfstak. Voor de scans in dit rapport zijn alle domeinextensies meegenomen zijn, niet alleen .nl-websites. In paragraaf 2.2 is aangetoond dat rond de 80 procent van de hoofdwebsite bij bedrijven een .nl-website is. Toch zijn de uitkomsten in dit rapport niet direct te vergelijken met de cijfers gepresenteerd bij SIDN, omdat in dit rapport alleen de hoofdwebsite van ieder bedrijf genomen wordt, terwijl bedrijven best meerdere websites kunnen hebben. Daarnaast worden bij SIDN alle .nl-websites meegenomen, ook websites die geen eigendom zijn van een bedrijf, maar bijvoorbeeld eigendom zijn van particulieren of domain resellers. Direct vergelijken is dus niet mogelijk, maar we kunnen wel trends naast elkaar leggen.