Welke indeling van herkomstland wordt gebruikt bij de Barometer?

Bij de Barometer Culturele Diversiteit wordt gekeken naar het herkomstland van werknemers (zie Welke definitie van herkomstland wordt in de Barometer gehanteerd?). Vervolgens worden de herkomstlanden in drie categorieën ingedeeld: 1) Nederland, Europa en Buiten-Europa. Hiermee wordt met de Barometer aangesloten bij de (in 2022 ingevoerde) herkomstindeling van het CBS waarbij herkomstlanden op basis van werelddelen ingedeeld worden. Zie dit artikel voor meer informatie over deze herkomstindeling.

Het CBS heeft meermaals onderzoek gedaan naar alternatieve indelingen voor de Barometer. Hierbij dient altijd een afweging gemaakt te worden tussen de mogelijkheid en de wenselijkheid/bruikbaarheid van een indeling. Zoals in de Kamerbrief vermeld, is de Barometer een instrument dat beschikbaar is voor organisaties vanaf 250 werknemers. Hoewel een meer gedetailleerde herkomstindeling interessant zou zijn, is het vanwege het onthullingsrisico niet mogelijk om dit aan te bieden aan organisaties met 250 werknemers. Meer specifiek is onderzoek gedaan naar de volgende alternatieve indelingen:

1. Alternatieve indeling naar werelddelen. Toen de Barometer geïntroduceerd werd, werd door het CBS gebruik gemaakt van de indeling naar Nederlandse achtergrond, westerse en niet-westerse migratieachtergrond. Zie ‘Welke verschillen zijn er tussen de huidige indeling naar herkomstland Nederland, Europa en Buiten-Europa en de oude indeling naar Nederlandse achtergrond, westerse en niet-westerse migratieachtergrond?’ voor meer informatie over de verschillen. Omdat de groep met herkomstland Buiten-Europa in de huidige indeling breder is dan de groep met een niet-westerse migratieachtergrond in de oude indeling, heeft het CBS op verzoek van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) onderzocht of een alternatieve indeling achterstanden beter zichtbaar maakt. Daarbij heeft SZW in overleg met SER Diversiteit in Bedrijf gekozen voor de volgende clustering van werelddelen: 1) Nederland, 2) Europa, Noord-Amerika, Oceanië en 3) Afrika, Azië, Zuid- en Midden-Amerika. Uit dat verkennende onderzoek kwam naar voren dat de omvang en achterstanden vergelijkbaar zijn met de huidige herkomstindeling. SZW heeft vervolgens besloten deze indeling niet te implementeren voor de Barometer. Voor meer informatie over dit onderzoek zie dit artikel (vanaf paragraaf 4).
2. Meer gedetailleerde herkomstindeling met vijf grote migratielanden Buiten-Europa. In het verleden zijn relatief veel personen vanuit Indonesië, Marokko, Nederlandse Cariben, Suriname en Turkije naar Nederland geïmmigreerd. Op verzoek van SZW heeft het CBS in kaart gebracht of het mogelijk is om Buiten-Europa op te splitsen in “Vijf grootste migratielanden Buiten-Europa” en “Overig Buiten-Europa”. Uit een analyse op basis van (banen van) werknemers blijkt dat deze vierdeling (herkomst Nederland, Europa, Vijf grootste landen Buiten-Europa en Overig Buiten-Europa) tot meer onderdrukking zal leiden, bij de huidige minimale organisatiegrootte van 250 werknemers. Deze vierdeling zou dan minder informatie opleveren dan de huidige driedeling. Bovendien bleek dat met de vierdeling achterstanden niet beter in kaart gebracht kunnen worden. SZW heeft daarom besloten om de huidige herkomstindeling niet aan te passen. Voor meer informatie over dit onderzoek zie Verkenning meer gedetailleerde herkomstindeling Buiten-Europa Barometer Culturele Diversiteit.